material diskutimi për të arriturat, sfidat dhe rekomandimet në fushën ...

- Sigurimi i një balanci më të mirë në mes shkollave të rregullta dhe arsimit dhe aftësimitprofesional të nivelit të mesëm në mënyrë që kjo të shërbej si bazë për zhvillimin ekompetencave të kërkuara nga sistemi socio ekonomik në Kosovë dhe në mënyrë qëopsionet për arsimimin e mëtutjeshëm të mbeten të hapura.- Shikimi i mundësisë së diversifikimit të arsimit të lartë përmes krijimit të shkollaveprofesionale post-sekondare dhe universitete me programet të orientuara në profesione, sidhe sigurimin e një lidhje më të mirë mes universiteteve dhe ndërmarrjeve.- Forcimi i kapaciteteve të partnerëve social dhe dhënia e rolit të barabartë në caktimin eagjendës për arsimin dhe aftësimin profesional, formulimin dhe implementimin e arsimitdhe aftësimit dhe politikave të punësimit;- Forcimi i kapaciteteve njerëzore dhe financiare për sistemin e AAP-së për të krijuarmundësitë për kalimin nga strategjitë në veprime konkrete.4.4. Arsimi për të rritur dhe arsimi jo-formalArsimi i të rriturve është pjesë vitale e politikave të arsimit të BE-së pasi që është esenciale përkonkurrencën dhe punësimin, përfshirjen sociale, qytetarinë aktive dhe zhvillimin personal.Sfida kryesore mbetet sigurimi i mundësive për të gjithë, posaçërisht sa u përket grupeve tërrezikuara të cilëve u nevojitet më së shumti arsimi. 64Ka filluar rishikimi i kornizës ligjore lidhur me arsimimin e të rriturve në mënyrë që të bëhetharmonizimi i tyre, respektivisht janë duke u rishikuar ligji i arsimit dhe aftësimit profesional,ligji për kornizën kombëtare të kualifikimeve, ligji i punës, ligji për fuqizimin e rinisë dhe ligjipër arsimimin e të rriturve. 65Në bazë të Ligjit për Arsimin e të Rriturve të miratuar në vitin 2005 dhe i cili aktualisht ështëduke u rishikuar, arsimi dhe aftësimi për të rritur nënkupton tërë arsimin dhe aftësiminpublik dhe privat të ofruar për të rriturit dhe / ose për të rinjtë mbi moshën 15 vjeçare, të cilëtkanë të drejtë të ndjekin programet e mësimit, të hartuara për të rriturit. Në bazë të këtij ligji,arsimi dhe aftësimit për të rritur është pjesë integrale a sistemit të arsimit në Kosovë. Tëmësuarit formal bazohet në programet e mësimit, që ofrohen në institucionet e licencuara tëarsimit dhe aftësimit, të cilat përdorin programet e aprovuara dhe të nxjerra nga MASHT-i.Mësimi i tillë është i strukturuar dhe çon në certifikim. Të mësuarit informal nënkuptonmësuarit që fitohet në jetën e përditshme, në vendin e punës, në gjirin e familjes ose në kohën elirë . Të mësuarit joformal bazohet tek programet e mësimit, që dallojnë nga ato të përfshiranë përkufizimin e mësimit formal në këtë ligj. Ky mësim mund të realizohet brendainstitucioneve të njëjta të arsimit dhe aftësimit, që ofrojnë programe të mësimit formal oseplotësisht në mënyrë të pavarur. Megjithatë, kjo formë e mësimit është sistematike sa i përketobjektivave, kohëzgjatjes dhe mjeteve të mësimit. Përderisa certifikimi nënkupton njohjenzyrtare e të arriturave, që njeh përfundimin e arsimit ose aftësimit ose realizimin e pranueshëmnë një test ose provim. Në kontekstin e arsimit dhe aftësimit të të rriturve, është shprehjeformale e të arriturave të nxënësit (në lidhshmëri me shkathtësitë, njohuritë dhe qëndrimet).64 http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-policy/adult_en.htm65 Raporti kombëtar i përparimit i dorëzuar në kuadër të të përparimit në përgatitje të Raportit Global përMësimin dhe Arsimin për të Rritur (RGMARR – GRALE) dhe fundit të Dekadës së Shkrim Leximit tëKombeve të Bashkuara (DSHLKB – UNLD), prill 2012, f. 11