ZarzÄ dzanie treściÄ (CMS) - pjwstk

Geneza tematyki procesów pracyWizualizacja dokumentów (dokumenty elektroniczne)Automatyzacja biurObieg dokumentów, automatyzacja manualnegoobiegu “teczek spraw” z “obiegówką”Systemy rejestracji i przetwarzania dokumentówWzmocniona poczta elektronicznaKomputerowe wspomaganie pracy grupowejRozproszone, wielo-systemowe aplikacje warchitekturze klient-serwerSystemy zarządzania i informowania kierownictwaZarządzanie treścią5

Tematy związane z procesem pracyReinżynieria/przeprojektowanie procesów biznesu (BPR)Modelowanie procesów zachodzących w przedsiębiorstwieSystemy wizualizacji dokumentów (Document Imaging Systems)Komputerowe wspomaganie pracy zespołowej (groupware,Computer Supported Collaborative Work)Interakcja człowieka z komputerem (Human-Computer Interaction)Technologie związane z sieciami komputerowymi (LAN, Internet,...)Wsparcie logistyczne procesów biznesowychAnaliza, symulacja, monitorowanie procesów i zadaoInteligentni/mobilni agenciTeoria zachowao w grupieImplikacje finansowe, socjologiczne i inneZarządzanie treścią7

Koncepcje techniczne procesów pracy (1)Obieg pracyo Zdefiniowanie z góry kolejności czynnościniezbędnych do wykonania danego zadania.o Automatyczne przekazywanie sterowania idokumentów do następnej czynności po zakooczeniupoprzedniej.Dynamiczny podział pracyo Przypisanie prac do wykonania w elastyczny sposób,np. w zależności od obciążenia pracowników.o Pracę przypisuje się do ról, a nie do konkretnych osób.o Przypisanie osób do ról może zmieniad siędynamicznie.Zarządzanie treścią8

Koncepcje techniczne procesów pracy (2)Ustalanie priorytetów prac. Jeżeli odwykonania konkretnych prac zależyuruchomienie innych prac, dotrzymanieterminu, lub ocena, to konieczne jest bieżącenadawanie priorytetów dla poszczególnychprac.Dynamiczna zmiana procesu/procesów pracydla uwzględnienia nieprzewidzianychwcześniej okoliczności przy ich realizacji.Zarządzanie treścią9

Koncepcje techniczne procesów pracy (3)Śledzenie pracyo Sprawne uzyskiwanie informacji o przebiegu iaktualnym stanie wykonania zadania lub zadao:przestojach, opóźnieniach, braku obciążeniapracowników, zbyt długich kolejkach prac dowykonania.o Umożliwienie dynamicznej reakcji na w/w zakłóceniaw przebiegu pracy.Raporty dla administracji i kierownictwao Rejestracja zdarzeo następujących w czasie wykonaniapracy, sporządzanie zestawieo, ocena efektywności,rozliczenia pracy, badania statystyczne, ustalaniewąskich gardeł.Zarządzanie treścią10

Koncepcje techniczne procesów pracy (4)Raporty dla administracji i kierownictwa – c.d.o Monitorowanie wykonywanych zadao:• ustalanie i rozstrzyganie nieprawidłowości (np.zakleszczeo),• stanu zużycia czasu i innych zasobów; stanuobciążeo infrastruktury biurowej i komputerowej;• prognozy, wspomaganie planowania zasobówniezbędnych w przyszłości;Symulacja procesów pracy, np. celem zbadaniaich poprawności przed uruchomieniem.Zarządzanie treścią11

Systemy Zarządzania PP - aktualnewyzwaniaBrak spójnej i kompletnej semantykio Definicja procesu – subtelne, ale trudne do zidentyfikowania błędyo Jak przekazywad wiedzę o procesachSłaba elastycznośdo Sztuczne rozbudowywanie procesówo Duży koszt implementacji i utrzymaniao Zawiły sposób obsługi sytuacji wyjątkowychNieadekwatne mechanizmy do modelowania i monitorowaniaparametrów jakościowycho Zbyt ‘czuły’ system powiadomieoo Chaos informacyjnyKosztowna integracja z istniejącymi systemami informatycznymio Złożone APIo Brak bezpośredniego dostępu do bazy danycho Ograniczone wsparcie dla transakcjiZarządzanie treścią12

PP: Problemy badawczo-rozwojowe (1)Opracowanie uniwersalnego, standardowego językaumożliwiającego odwzorowanie procesów pracy i dowolnychzależności w procesach pracy.Środki dla użytkowników koocowych, umożliwiające sprawnedefiniowanie, modyfikowanie, symulowanie, śledzenie, sterowanieprocesami pracy.Współdziałanie: dostęp do federacyjnych baz danych, integracjaschematów, hurtownie danych, standardy współdziałania,standaryzacja współdziałania.Dostępnośd i skalowalnośd: możliwośd budowy efektywnychaplikacji dla tysięcy użytkowników rozproszonych geograficznie.Współbieżnośd: tradycyjne pojęcie transakcji (ACID) nie wystarcza,gdyż transakcje w systemach procesów pracy mogą trwad dni iobejmowad wiele miejsc oddalonych geograficznie. Mogą bydtransakcje, których nie da się cofnąd.Zarządzanie treścią13

PP: Problemy badawczo-rozwojowe (2)Obsługa wyjątków: należy przyjąd jako regułę, żezaprojektowany proces PP będzie podlegał zakłóceniom.Systemy PP powinny zapewniad deklarowanie wyjątkóworaz ich obsługę.Odpornośd na błędy: przy dużej liczbie komponentów jestdośd prawdopodobne, że niektóre z nich ulegną awarii.System powinien byd na takie sytuacje w maksymalnymstopniu niewrażliwy.Wydajnośd: sprawne metody optymalizacji wykonaniaprzebiegów PP.Skalowalnośd: niewrażliwośd na znaczące rozszerzeniaobjętości bazy danych, liczby równolegle działającychprocesów, liczby użytkowników i uczestników.Metodyki projektowania: sprawne metody i technikiprzejścia od wymagao, do analizy, projektu i konstrukcji.Zarządzanie treścią14

Zastosowanie systemów procesów pracyProsteZłożoneAdministracyjne procesy pracy: obejmująpowtarzalne, przewidywalne procesy, z prostymiregułami koordynacji zadao, np.:o przesyłanie komunikatów pomiędzy działami,o obieg i akceptacja zestawienia wydatków,o obsługa i akceptacja delegacji służbowych.Procesy pracy ad hoc: procesy włączająceelementy bieżącej koordynacji i zarządzania, np.:o koordynacja działalności osób,o wspólne podejmowanie decyzji,o wytwarzanie treści dla systemu CMS,o dokumentowanie produktu,o przetwarzanie ofert sprzedaży.Zarządzanie treścią15

Przykłady dośd wymagających procesówpracyAnaliza i akceptacja wniosku kredytowego w banku:wymaga skoordynowanie zadao wykonywanych przezposzczególnych pracowników banku, takich jak przyjęciewniosku, analiza ryzyka, kontrola zabezpieczeo,planowanie, sporządzanie i analiza zestawieo, raportów,bilansów, statystyk, tendencji.Zarządzanie treściąWspomaganie dla obsługi pacjenta w ośrodkuzdrowotnym: wymaga koordynacji zadao takich jakrejestracja pacjenta, ustalenie wizyt u lekarzy, rejestracjiwyników badao, planowanie zabiegów, planowanie badaolaboratoryjnych i użycia aparatury, rozliczenia finansowe,sporządzanie i analiza zestawieo, statystyk, itd.16

Przykład: model dynamiczny (UML)Wniosek o zakupWniosek o zakupInfo o odrzuceniuStartujwystąpienieprocesuKierownikdekretuj_naInfo o zakupiePrzygotuj info ozakupiePracownikutwórzutwórzFormularz wnioskuPrzygotuj info o odrzuceniu[odrzucony]PracownikKierownikAkceptacja[odrzucony][odrzucony]Akceptacja (przez prezesa)Rejestruj akcept. prezesa[koszt >= 1000ECU][zaakceptowany]Pracownik[koszt < 1000ECU]*wątpliwości+[zaakceptowany]Akceptacja (przez dział finansowy)Rejestruj akcept. dzialu finansowegoPracownik[zaakceptowany]ZakupZarządzanie treścią17

Przykład: graf procesu (FlowMark, IBM)Decyzja = “odrzucony”Wniosek o zakupInfo o odrzuceniuDecyzja = “odrzucony”koszt >= 1000AkceptkierownikaWypełnieniewnioskuo zakupAkcept Prezesakoszt < 1000Decyzja = “zaakcept”Decyzja = “odrzucony”Decyzja = “zaakcept”ZakupAkcept Działu FinansDecyzja = “zaakcept”Info o akceptacjiDecyzja = “wątpliwości”Akcept Działu FinansZarządzanie treściąAkcept Prezesa18

Modelowanie procesów pracyRodan OfficeObjects ® WorkFlowZarządzanie treścią19

Charakterystyka obecnych systemów PPNacisk na procesy biurowe: wizualizacja dokumentów, obiegdokumentów, wzmocniona poczta elektroniczna.Wiele produktów oferuje niewiele więcej niż przyjemne graficzneśrodki kodowania programów (procesów). Obejmują onewspomaganie do rysowania diagramów, dostęp do bazy danych,arkusze kalkulacyjne, narzędzia do symulacji.Niektóre z nich są wyspecjalizowanymi systemami zarządzaniadanymi: poczta elektroniczna, wizualizacja dokumentów, bazydanych, elektroniczne formularze, przechowywanie i przetwarzanietekstów, kreślenie inżynierskiePowszechne jest powiązanie w jeden system:o zarządzania dokumentami i ich obrazami,o środków budowy interfejsów graficznych,o niektórych wyspecjalizowanych narzędzi (np. symulacji)Zarządzanie treścią20

Koncepcyjna architektura SPPNarzędziado modelowaniaprocesówbiznesowych• perspektywa procesów• perspektywa organizacji• perspektywa danych• re-inżynieria•...Zarządzanie treściąNarzędzia dorozwojuaplikacji PP• narzędzie projektowaniagrafiki• warsztat projektanta:- narzędzia testowania- narzędzia symulacji• ...System i narzędziarealizacjiprocesów pracy• program do planowania• zarządca zadao/interfejsów• narzędzie do monitorowania• narzędzie do śledzenia• narzędzie do raportowania• ...21

Narzędzia dla użytkownika koocowegoReprezentacja procesu w postaci graficznej, gdzie ikonysymbolizujące czynności są powiązane w sied odwzorowującąsterowanie i przepływ dokumentów.o Możliwośd dynamicznej zmiany grafu procesu.Definiowanie w postaci tabelarycznej przez nie-programistów logikiprocesu, priorytetów, reguł poprawności i innych warunkówokreślających proces.Możliwośd odzyskania w czytelnej tabelarycznej lub graficznejformie danych o aktualnym stanie przebiegu procesu.Możliwośd zasymulowania procesu, pozwalająca na łatwe wykryciewąskich gardeł i błędów w definicji procesu. Dzięki temu, alokacjazadao i logika procesu może byd szybko sprawdzona izmodyfikowana.Zintegrowany dostęp do zewnętrznych aplikacji, np. edytorów,arkuszy kalkulacyjnych, baz danych, serwisów Internetu, itd., zmożliwością wzajemnego przekazywania danych.Zarządzanie treścią22

Systemy PP: narzędzia dla programistySkryptowy język programowania umożliwiający zapis złożonej logikiprzetwarzania i posiadający specjalne funkcje dla PP:o izolujący programistę od złożoności manipulowania grafiką iformularzami,o umożliwiający definicje kolejek, baz danych, dokumentów, zdarzeo, ...o unikający programowania w Java/C#/C/C++Umożliwienie wyjścia z języka skryptów do kodu w języku typuJava/C#/C++ (z przekazaniem danych do tego kodu i odwrotnie).Powiązania do narzędzi użytkownika koocowego, umożliwiającesprawne zakodowanie typowych zadao.API do oprogramowania zewnętrznego, w szczególności do bazdanych, serwisów Internetu, GUI, systemów przetwarzaniarozproszonego, systemów eksperckich, itp.Narzędzia do usuwania błędów (debugging): kontrola składni,śledzenie komend, wykonanie krok-po-kroku, punkty kontrolne,odzyskiwanie bieżącej wartości zmiennych.Zarządzanie treścią23

Moduły systemu ZPPModuł definiowania idynamicznych zmianprocesów pracyModuł zarządzaniazadaniami iwykonawcamiModuł wykonawczyprocesów pracyRepozytoriumdokumentów iprocesów pracyModuł administrowaniaprocesami pracyZarządzanie treściąModuł śledzenia procesówpracy i monitorowania ichpopulacjiModuł symulacji procesów pracy ipredykcji ich zachowania24

Modelowanie organizacjiModelowanie zależności służbowych i jednostek organizacyjnychStatyczne i dynamiczne definiowanie ról; przyporządkowanie ról do osóbo Statyczne: role są z góry przypisane do osóbo Dynamiczne: kierownik może przypisad daną rolę do osoby; przypisanienastępuje automatycznie na podstawie kryterium (np. obciążenia osób).Planowanie: przyporządkowanie zadao/aktywności do ról i/lub do osóbPlanowanie: przyporządkowanie odpowiedzialnościPlanowanie operacyjne: zmiana przydziałów zadao, oddelegowanie zadao,czasowe zmiany w rolach, odpowiedzialności, lub planach.Planowanie zasobów: budżetu, czasu, pracochłonności, infrastrukturybiurowej, infrastruktury komputerowejo Zasoby zużyte (rozkład w czasie, w przekroju zadao, itd.)o Zasoby planowane (rozkład w czasie, w przekroju zadao, itd.)o Zasoby niewykorzystane (poprawa procesów celem ich wykorzystania)Zarządzanie treścią25

Procesy pracy i zadania wykonawcówPP1PP2PP3PP4PP5Listazadao 1Listazadao 2Listazadao 3Wykonawca 1Zarządzanie treściąWykonawca 2Wykonawca 326

PP1PP2PP3PP4PP5Śledzenie i monitorowanie procesów pracyW jakim stanieznajduje się PP2?Który proces przetwarzateraz dokument D459?Które procesy uległyzakleszczeniu?Jaki procent budżetu zostałzużyty w tym miesiącu?KierownikKierownikAdministratorAnalitykZarządzanie treścią27

Standaryzacja: Workflow ManagementCoalition (WfMC)Ciało założone w sierpniu 1993, ok. 200 członków.8 grup roboczych (związanych z pięcioma interfejsami).Powiązania z innymi grupami: Black Forest, OMG,Document Management Alliance; obecniezintegrowana z OMG (CORBA)Opracowanie standardów:o Interface 1 - Process Definition Interchange WFMC-TC-1025: Version 1.14o Interface 2 - Workflow Client Application ApplicationProgramming Interface (Interface 2 & 3) Specification(WFMC-TC-1009 - Specification) V 2.0 (WFMC-TC-1013 -Naming Conventions) V 1.4.o Interface 3 - Invoked Applications now amalgamated intoInterface 2, TC-1009.Zarządzanie treścią28http://www.wfmc.org/

Standaryzacja: Workflow ManagementCoalition (WfMC) (2)o Interface 4 - Interoperability Wf-XML 2.0 (CurrentDraft)o Interface 4 - Interoperability Internet e-mail MIMEo Binding (WFMC-TC-1018, 1.1f)o Interface 5 - Audit Data Specification (WFMC-TC-1015, 22-Sep-98, 1.1)o Interface 6 – OMGo Interface 7 – Conformanceo Interface 8 – Reference ModelZarządzanie treścią29http://www.wfmc.org/

Pojęcia procesów pracy, terminologiaProces biznesowy(tj. to co ma się zdarzyd)jest zdefiniowany przezjest zarządzany przezPod-procesyAktywnościmanualneDefinicja procesu(reprezentacja tego,co ma się zdarzyd)które mogą byd:która nie sązarządzane jakoczęśd SystemuProcesów PracyAktywnościlubskłada się zZarządzanie treściąAktywnościautomatyczneużywany dotworzenia i zarządzaniapodczas wykonania sąreprezentowane przezSkładowe pracy(zadania przypisaneuczestnikom procesów pracy)System Zarządzania Procesami Pracy(steruje automatycznymi aspektamiproc.biznesowego)Wystąpienia procesu(reprezentacja tego, co aktualnie zachodzi)Wystąpienia aktywnościi/lubpoprzezwłączają jednąlub więcejktóre włączają:Wołane aplikacje(narzędzia lub aplikacje komputeroweużywane dla wspomagania procesów pracy)30

Interfejs 5Interfejs 4Workflow Management Coalition (WFMC)ModelNarzedzia dodefinicji procesówInterfejs 1Narzędzia doadministrowaniai monitoriowaniaAPI dla Procesów Pracy,wymienne formatyMechanizmyMechanizm(y)procesówMechanizm(y)pracyprocesu pracyŚrodki realizacji PPMechanizm(y)Mechanizm(y)procesów pracyprocesów pracy pracyInne środkirealizacji PPInterfejs 2 Interfejs 3Aplikacjeklienta PPWołaneaplikacjeZarządzanie treścią31

Rodan OfficeObjects®WorkFlowNowoczesny system zarządzania procesamipracy na przykładzie RodanOfficeObjects®WorkFlowWyzwania dotyczące systemów zarządzaniaPPPrzypisywanie wykonawcówMonitorowanieArchitekturaModelowanieCykl życia procesówWykorzystano materiały Rodan S. A.http://www.rodan.plZarządzanie treścią32

OfficeObjects®WorkFlowSemantykao Workflow Process Metamodelo Przepływ sterowania i danycho Zgodnośd ze standardamiElastycznośdo Business Process Query Language (BPQL)o Elastyczne przypisywanie wykonawcówo Dynamiczna współpraca uczestników procesuo Obsługa zdarzeoZarządzanie parametrami jakościowymio Modelowanie i monitorowanie parametrów jakościowych (czas)Integracja z systemami informatycznymio Wywoływanie aplikacjiZarządzanie treścią33

Metamodel procesów - podstawowe cechyOOWF – częśd systemu informatycznegoRozszerzenie metamodelu zaproponowanego przez WfMC [TC-1003]Główne części metamodeluo Definicja procesuo Wykonanie procesuo Otoczenie workflow (wymagania na dane, usługi i zasoby)Poziomy opisu metamodeluo Koncepcyjny (klasy, związki)o Szczegółowy (atrybuty, pointery)Klasao Definicjao Specyfikacja atrybutówo Związkio Model zachowaoZarządzanie treścią34

Business Process Query LanguageBPQL – obiektowy język odpytywaniaProcessInst-id : String+ ConsistsOf+ BelongsToActivityInst-id : String+ PerformedBy+ PerformsPerformer-id : String2..*-name : StringProcessInstProcessInst.idProcessInst where (id=‘123’)(ProcessInst where id=‘123’).ConsistsOf.ActivityInst(ProcessInst whereid=‘123’).count(ConsistsOf)ActivityInst where(PerformedBy.Performer.name = ‘johnb’)StartActivityInst(ProcessInst where id =‘123’).id((ProcessInst where id = ‘123’) as P).(P.ConsistsOf.ActivityInst asA).exists(A.PerformedBy.Performer.name= ‘johnb’)Zarządzanie treścią35

OOWF i workflow patterns (Aalst)Workflow PatternsOfficeObjects WorkFlowBasic 1 (seq) +AdvancedSynchr.2 (par-spl) +3 (synch) +4 (ex-ch) +5 (simple-m) +6 (m-choice) +Synchronising merge7 (sync-m) + Aalst8 (multi-m)specification+(http://is.tm.tue.nl/research/patterns/download/swf/pat_7.swf)9 (disc) -A point in the workflow process where multiple paths converge into oneStruct. 10 (arb-c) +single 11 (impl-t) thread. If more than one path is taken, synchronization + of theMult. active 12 (mi-req-s) threads needs to take place. If only one path + is taken, theinst13 (mi-dt) +/-alternative branches should reconverge without synchronization.14 (mi-rt) + Implementacja OOWF– OR-Join15 (mi-no) +State 16 (def-c) -Więcej przykładów: http://is.tm.tue.nl/research/patterns/patterns.htm17 (int-par) -18 (milest) -Cancel 19 (can-a) +20 (can-c) +

Kontener danych – sposób dostępuIstniejące Java APIKlasy,interfejsy,Java beansUogólnione Java APIWymaganeInterfejsyOOWFOfficeObjectsWorkFlowObiekty bazy danychTabele,atrybuty,relacjeZarządzanie treścią37

Przypisywanie wykonawcówWorkflow Participant Assignment (WPA)Podstawowe wymagania: przypisywaniewykonawcówo Statyczne• Użytkownicyo Dynamiczne• Grupy, jednostki organizacyjne• Role, kompetencje• Historia wykonania procesu (kto, kiedy)• Inne, bardziej złożoneo Wielu wykonawcówo Selekcja wykonawców ad-hocZarządzanie treścią38

Elastyczne przypisanie wykonawcówdecyzja ad-hocWpłynęła skarga . .KierownikKto się nią zajmie?Pracownik AJak wyrazid to wprocesie obsługi skargi?Pracownik BPodejmowanie w trakcie realizacji procesu decyzji kto z wybranej grupyużytkowników (określonej podczas definicji procesu) wykona danączynnośd (decyzja ad-hoc).Zarządzanie treścią39

Elastyczne przypisanie wykonawców ktopierwszyWpłynęła reklamacja ...Niech zajmie sięktokolwiek z działu serwisuSerwisant ASerwisant BWykonanie czynności przez osobę z wybranejgrupy użytkowników określonej podczasdefinicji procesu. Czynnośd realizuje osoba,która pierwsza zgłosi chęd jej wykonania.Zarządzanie treścią40

Elastyczne przypisanie wykonawcówzłożone warunkiekspert języka Java i XML:A = Expert(‘JAVA’) *Expert(‘XML’)ekspert języka Java i XML ale nie pan JanProblem:B = A - *‘Jan Problem’+osoba, która wykonała poprzednią czynnośdlub rozpoczęła proces:C = Particpant(PrevActivityInst) +Participant(StartActivityInst)Zarządzanie treścią41

Zarządzanie zdarzeniamiWymagania:o Obsługa zdarzeo zewnętrznycho Wyrażenie złożonych zależności pomiędzy procesamio Reakcja systemu informatycznego na zdarzenia związane zobsługą procesówKoncepcja – zdarzeniao Generowane przez systemy informatyczneo Generowane przez OOWF• Jako specjalizowane czynności• Wewnętrzne, związane z obiektami workflow (modelezachowania)o Specjalizowane czynności• Wysyłanie zdarzenia• Odbiór zdarzeniaZarządzanie treścią42

Modelowanie i monitorowanie ograniczeoczasowychAktualne wymagania:o Dynamiczna zmiana ograniczeo czasowycho Przewidywanie możliwych opóźnieoo Wczesna i odpowiednia sygnalizacja opóźnieoKoncepcja: zarządzanie czasem (np. ePERT)o Termin zakooczenia, czas trwaniao Opóźniona czynnośdo Czynnośd opóźnia cały proceso Wybór osób powiadamianych o opóźnieniach -WPAZarządzanie treścią43

Zarządzanie czasem - przykładPrzygotowanie dokumentacji trwa 5 dni –czynnośd jest opóźniona ale nie opóźniaprocesuImplementacja trwa 21 dni - czynnośd jestopóźniona i opóźnia proces (krytyczna)ImplementacjaProjektowanieWdrożeniePrzyg.dokumentacjiZarządzanie treścią44

Sygnalizacja opóźnieoLista zadaoHistoria wykonania procesuo Tekstowao GraficznaPowiadomieniao Czynnośd jest opóźnionao Proces jest opóźniony (czynnośd opóźnia proces)Zarządzanie treścią45

Architektura funkcjonalnaModelowanie i definicja procesówProcessDesignerWykonanie procesówWorkflowClientWorkflowEnactmentEngineTeamCollaborationManagerWorkflowRepositoryMonitorowanie i administracjaWorkflowMonitorWorkflowAdministratorProcessVisualisationZarządzanie treścią46

Modelowanie i definicja procesówProcess DesignerModelowanieo Narzędzie własne OOWF (rozszerzona notacja BPMN)o Narzędzia zewnętrzne (XPDL, BPEL)• iGrafx• Aris Toolset• Corporate Modeller• MS ProjectDefinicja (uszczegółowienie procesu)o Czynności – przypisanie wykonawców, aplikacje, parametryo Przepływ sterowania (elementy rozdzielania i złączaniasterowania, warunki przepływu sterowania)o Ograniczenia niefunkcjonalne (czas)Weryfikacja i udostępnianie procesówZarządzanie treścią47

Wykonywanie procesówWorkFlow Enactment Engineo Uruchom instancję procesuo Wykonaj proces zgodnie z jego definicjąo Wybór wykonawców, ewaluacja warunkówo Przetwarzanie zdarzeoWorkFlow Cliento Zadania manualne – lista zadaoo Zadania automatyczne – agenciTeam Collaborationo Dynamiczna współpraca pomiędzy wykonawcamio Watek, Komunikat, OdpowiedźZarządzanie treścią48

Monitorowanie i AdministracjaWorkFlow Monitoro Monitorowanie ograniczeo niefunkcjonalnych (czas)o PowiadomieniaWorkFlow Administratoro Lista instancji procesówo Lista instancji czynnościo Search, Terminate, Suspend, Resume, Modify,ReassignProcess Visualisation – historia wykonaniaprocesuo Tekstowao GraficznaZarządzanie treścią49

Repozytorium procesówDefinicja procesuo Czynnośd (Atomic, Routing, Compound)o Przypisanie wykonawcówo Specyfikacja wywołania aplikacjio Przejściao ZdarzeniaInstancja procesuo Instancja czynnościo Wykonawcao Wołanie aplikacjio Stano Instancja przejściaSQL, JDBCZarządzanie treścią50

Przykład procesu pracy – opis tekstowyPrzykładowy proces dotyczy obsługi delegacji. Wniosek o delegację możezłożyd dowolny pracownik firmy. Dla uproszczenia zakładamy, żewnioskodawca jest jednocześnie osobą delegowaną. Po wypełnieniuwniosku podlega on akceptacji przez bezpośredniego przełożonegodelegowanego. Bezpośredni przełożony może: a) zaakceptowad wniosek,b) odrzucid wniosek, c) przesład wniosek do akceptacji przez jegoprzełożonego. W przypadku a) zaakceptowany wniosek zostaje przesłanydo delegowanego celem wypełnienia po powrocie z delegacji faktycznieponiesionych kosztów. W przypadku b) delegowany otrzymuje informacjęo anulowaniu wniosku. W ostatnim przypadku, c) wniosek podlegaponownej akceptacji przez przełożonego osoby będącej bezpośrednimprzełożonym osoby delegowanej. Analogicznie, przełożony ten możepodjąd następujące decyzje: a) zaakceptowad wniosek – wtedy trafia ondo rozliczenia przez delegowanego, b) anulowad wniosek – wtedy wniosekzostaje anulowany a informacja o tym fakcie jest przesyłana dodelegowanego. Po wykonaniu rozliczenia delegacji, jest ono przesyłane doksięgowości celem zaksięgowania delegacji oraz do wiadomości dodelegowanego.Zarządzanie treścią51

Przykład - modelowanie procesu pracyRole:DelegowanyKierownikDyrektorKsięgowyPrzepływ sterowania:Czynności decyzyjnePrzejściaCzynności:Złożenie wnioskuAkceptacja wstępnaAkceptacja ostatecznaRozliczenie delegacjiKsięgowanie delegacjiZakończenieZarządzanie treścią52

Definiowanie - wykonawcyDecyzja – określa czy wykonawcy będą wybierani automatyczniezgodnie z wyrażeniem BPQL (opcja Auto), czy tez na podstawiewspomnianego wyrażenia wykonawca poprzedniej czynnościmanualnie określi, kto rzeczywiście wykona czynnośd (opcjaAd-hoc).Licznośd – określa, czy jako wykonawca czynności zostanie wybranytylko jeden (opcja Jeden) z kandydatów wyznaczony poprzezwyrażenie BPQL, czy też wszyscy kandydaci (opcja Wszyscy).Do określenia wykonawcy wykorzystywane są wyrażenia w językuBPQLo dane słownikoweo wbudowane funkcje BPQLZarządzanie treścią53

Definiowanie – wykonawcy (2)• funkcje przypisywania wykonawców• decyzja auto / ad hoc• licznośćZarządzanie treścią54

Przykład wyznaczenia wykonawcyWM_Fun_Supervisor(WM_Fun_ActivityOwner(WM_Fun_PreviousAct())) /\WM_Fun_OrgUnitMembers('jezyk_angielski')Wykonawcą ma byd:o osoba będąca przełożonym (WM_Fun_Supervisor)o osoby będącej wykonawcą czynności (WM_Fun_ActivityOwner)o poprzedniej czynności (WM_Fun_PreviousAct)o i jednocześnie (/\)o osoba ta ma znad jęz. angielski (byd członkiem grupy okompetencjach – znajomośd jęz. angielskiego)(WM_Fun_OrgUnitMembers('jezyk_angielski' )Zarządzanie treścią55

Definiowanie – wywołanie aplikacjiNazwa aplikacjio nazwa elementu interfejsu użytkownika takiego jak akcja struts, JavaServer Page, czy Java Server Face (dla czynności manulalnej)o klasa języka Java implementująca interfejs WfExtApplication (dla cz.automatycznej)o w niektórych przypadkach nazwa aplikacji jest standardową nazwą,używaną w całym systemie, na przykład docman.Parametry – każdy z parametrów posiada nazwę, rodzaj orazwartośd.o Rodzaj określa, czy jest to parametr wejściowy, czy wyjściowy.o Dla parametrów wejściowych wartośd jest dowolnym tekstem, którymoże byd interpretowany przez aplikację jako tekst, liczba, czy data.Wartośd może byd także odwołaniem do atrybutu procesu (nazwaatrybutu poprzedzona znakiem $).o Dla parametrów wyjściowych wartośd jest nazwą atrybutu procesu, naktóry zostanie zapisana zwrócona przez aplikację wartośd parametru.Zarządzanie treścią56

Definiowanie – ograniczenia czasoweOkreślenie ograniczeo czasowych (wyrażonew liczbie dni / godzin)o maksymalnego czasu wykonaniao ostateczny termin realizacjiw odniesieniu do:o całego procesuo poszczególnych czynnościWykorzystanie WPA do określenia osoby/osób, które mają zostad powiadomione wprzypadku wystąpienia opóźnieniaZarządzanie treścią57

Definiowanie – Warunki przepływuOkreślenie warunku przepływu:wyrażenie BPQLo Możliwośd wyboru atrybutu procesu z kontenera• Np. Atrybut procesu „akcept_wst” reprezentujący statusakceptacji wstępnejOpcjonalnie:o Nazwa - tekst warunku, który pojawi się na modelu procesuo Opis - tekst opisujący przejście.Zarządzanie treścią58

Definiowanie – weryfikacja i publikacjaWeryfikacja – sprawdzeniekompletności i spójnościdefinicji procesu, np. czywszystkim czynnościomprzypisano wykonawców, czyprzejścia tworzą poprawny ciągpowiązao itp.Udostępnienie – opublikowanieprocesu. Natychmiastowamożliwośd wykonywania zadaozgodnie z udostępnionądefinicjąZarządzanie treścią59

Wykonanie procesuElementy wchodzące w skład wykonania procesu:Instancja procesuStatus instancji procesuAtrybuty procesuInstancja czynnościStatus instancji czynnościWykonawcaWywołanie aplikacji / podprocesuLista zadao jest podstawowym interfejsem wykonaniaprocesu.Zarządzanie treścią60

Wykonanie procesu – lista zadaoZarządzanie treścią61

Monitorowanie instancji procesówKategoryzacja instancji procesów• W toku• Zakooczone• ArchiwalneLista instancji procesówStatusy• W toku• Zakooczony• Przerwany• zarchiwizowanyWskaźnik opóźnienia w postaci ikonyZarządzanie treścią62

Monitorowanie instancji procesów (2)Usługio Historia wykonania - prezentuje historię wykonania instancji procesuw postaci tekstowejo Historia wykonania graficznie - prezentuje historię wykonania instancjiprocesu w postaci graficznejo Modyfikacja - umożliwia zmianę planowanej daty zakooczeniainstancji procesuo Przerwanie - przerywa aktualnie wykonywaną instancję procesuo Archiwizacja - przenosi instancje procesu do archiwum (eksport doXML informacji o instancji procesu, wszystkich instancjach czynnościoraz przejśd)o Przywrócenie z archiwum - przywraca wcześniej zarchiwizowanąinstancję procesu (odtworzenie na podstawie pliku XML opisującegoproces wszystkich instancji czynności i instancji przejśd opisującychdany proces)o Czynności - uzyskanie z poziomu instancji procesu informacji na tematinstancji czynnościZarządzanie treścią63

Monitorowanie instancji procesów (3)NagłówekinstancjiprocesuHistoria wykonania graficzniePaneloperacyjnyGraf instancjiprocesuZarządzanie treścią64

Monitorowanie instancji czynnościKategoryzacja instancji czynności• Aktywne• NieaktywneLista instancji czynnościStatusy• Wykonywana• Nieodebrana• Zakooczona• Przerwana• WstrzymanaWskaźnik opóźnieniaCzynności - uzyskanie z poziomu instancji procesu informacji natemat instancji czynnościZarządzanie treścią65

Monitorowanie instancji czynności (2)Usługio Historia wykonania - prezentuje historię wykonania instancjiprocesu w postaci tekstowejo Historia wykonania graficznie - prezentuje historię wykonaniainstancji procesu w postaci graficznejo Wskazówki - prezentuje opis, który został wprowadzonypodczas definiowania czynności przy tworzeniu definicji procesuo Modyfikacja - umożliwia zmianę ostatecznego terminu realizacjiczynności (ang. deadline) oraz zmianę osoby realizującejczynnośdo Wycofanie - powoduje cofnięcie wykonania procesu do instancjiczynności (zadania) poprzedzającej wybraną czynnośd (zadanie)o Przerwanie - przerywa daną instancję czynnościo Proces - uzyskanie z poziomu instancji czynności informacji natemat instancji procesuZarządzanie treścią66

PodsumowanieTechnologia procesów pracy jest stosunkowo młoda.Łączy pojęcia biznesowe z zagadnieniami odnoszącymisię do narzędzi, technik, metod, języków, interfejsówkomputerowych.Produkty tej technologii integrują wiele technik: językiprogramowania, bazy danych, systemy rozproszone,współbieżnośd, współdziałanie, GUI, programowaniewizyjne, przetwarzanie dokumentów, transakcje,Internet, aktywnych/mobilnych agentów.Granice tej technologii są na razie rozmyte. Integrujewiele znanych technologii, w różnych proporcjach wzależności od systemu.Nowa jakośd polega m.in. na automatyzacji uciążliwychprac manualnych.Zarządzanie treścią67

Podsumowanie (2)Współczesne systemy do zarządzania procesami pracyto bardzo skomplikowane i rozbudowane aplikacje.Wspierają użytkowników na wszystkich etapach pracy:począwszy od modelowania strategicznego, przezpojęciowe, implementację aż po wdrożenie.Dzięki zaimplementowaniu wielu wzorców ułatwiająprojektowanie.Graficzne interfejsy użytkownika pozwalają nałatwiejsze zarządzanie.Wbudowane języki programowania ułatwiajądostosowywanie do konkretnych potrzeb klienta.Zarządzanie treścią68