Funkcjonowanie systemu kursów płynnych Kurs walutowy (cena ...

Funkcjonowanie systemu kursów płynnychKurswalutowy(cena dolara)Nadwyżka podażyPodaż dolarówKurs równowagi•Nadwyżka popytuPopyt na dolaryQ 1 Q 2Ilość dolarów (mld)Nadwyżka podaży dolarów na rynku walutowym reprezentuje fakt, żeZagranica chce więcej kupić w Kraju, niż Kraj za granicą. Przekłada się to nanadwyżkę bilansu płatniczego Kraju.Spadek kursu do poziomu równowagi zmniejsza atrakcyjność krajowychtowarów dla Zagranicy (spada krajowy eksport) i zwiększa atrakcyjnośćtowarów zagranicznych (rośnie import), co prowadzi w efekcie do równowagibilansu płatniczego.Dalszy spadek kursu dolara doprowadzi do nadwyżki popytu na rynkuwalutowym. Krajowe towary nie są atrakcyjne cenowo dla Zagranicy (spadaeksport), zagraniczne towary stają tańsze dla krajowych konsumentów (rośnieimport). Prowadzi to do deficytu bilansu płatniczego.

Funkcjonowanie systemu kursów stałychPasmo wahań działającejak cena maksymalnaPasmo wahań działającejak cena minimalnaPodaż bez BCKursGórny punktinterwencjiDolny punktinterwencji•••KursPodaż z BCPopyt z BCPopyt bez BC•Popyt z BCPodaż bez BCPodaż z BCIlość $ Ilość $Dopuszczalnepasmo wahańNadwyżka popytu(Deficyt bilansupłatniczego)Nadwyżka podaży(Nadwyżka bilansupłatniczego)Aby utrzymać kurs w dopuszczalnym paśmie, BC musi dokonywać interwencjina rynku walutowym, czyli kupować i sprzedawać dewizy.W pierwszym przypadku, gdyby nie interwencja, kurs rynkowy byłby wyższyniż górny dopuszczalny poziom. Aby kurs nie wzrósł, BC musi dostarczyćdodatkową podaż dolarów. Ponieważ kurs jest na zaniżonym poziomie (dolarjest tani), na rynku jest nadwyżka popytu względem sytuacji wolnorynkowej.W drugim przypadku rynek ustaliłby kurs na poziomie niższym niż chce tegoBC. Należy poprzez interwencję sprawić, by cena dolara (czyli kurs) wzrosła.BC tworzy zatem dodatkowy popyt na dolary.

W warunkach kursu płynnego BC ma znaczną autonomię w ustalaniu stópprocentowych.Może koncentrować się na przesłankach krajowych – łagodzenie wahań produkcji izatrudnienia (zwłaszcza wobec wstrząsów w popycie wewnętrznym i zmian termsof trade).W otwartej gospodarce władze monetarne stoją wobec problemu tzw. trójkątaniespójnych celów polityki gospodarczej (impossible trinity). W warunkachswobody przepływów kapitałowych nie jest możliwe utrzymywanie systemusztywnego kursu walutowego przy jednoczesnym prowadzeniu niezależnej politykistopy procentowej.Swobodny przepływ kapitałuJeśli mamy swobodny przepływi inne stopy procentowe niżzagranica, to kurs musi sięzmieniać.Impossible trinityGdy kapitał jest swobodny, akurs stały, trzeba użyć politykipieniężnej, aby utrzymać kurs– zatem polityka pieniężna niejest już suwerennaSuwerenna politykaStały kurs walutowypieniężnaJeśli chcemy utrzymać stały kursi stopy na innym niż światowypoziomie, to trzeba ograniczyćswobodny przepływ kapitału.The point is that you can't have it all: A country must pick two out of three. It can fix itsexchange rate without emasculating its central bank, but only by maintaining controls oncapital flows (like China today); it can leave capital movement free but retain monetaryautonomy, but only by letting the exchange rate fluctuate (like Britain - or Canada); or it canchoose to leave capital free and stabilize the currency, but only by abandoning any ability toadjust interest rates to fight inflation or recession (like Argentina today, or for that mattermost of Europe).Paul KrugmanO Canada. A neglected nation gets its Nobel, 1999

W warunkach kursu sztywnego stopy muszą być dostosowane do poziomu stópkraju, z którego walutą jest związana waluta krajowa.Gdyby BC chciał utrzymać niższe stopy niż za granicą: odpływ kapitału presja na deprecjację waluty ewentualne interwencje zwykorzystaniem rezerw wyczerpanie rezerw dewaluacja waluty krajowejGdyby BC chciał utrzymać wyższe stopy niż za granicą: napływ kapitału presja na aprecjację waluty ewentualne interwencjewalutowe (dostarczenie waluty krajowej, skup waluty zagranicznej) operacjeotwartego rynku (absorpcja dodatkowej ilości pieniądza z rynku pieniężnego) zbyt wysokie koszty ↓ wyniku finansowego BC zaniechanie interwencji… …rewaluacja waluty krajowej

Cenowy mechanizm dostosowawczy w warunkach kursów płynnych przymałej elastyczności cenowej popytu i podażyŹródło: A. Budnikowski, Międzynarodowe stosunki gospodarcze, Warszawa PWE, 2003, s. 310.

Argumenty na rzecz kursów zmiennych• Rozwiązanie czysto rynkowe, w pełni harmonizujące z systememgospodarczym, samoczynnie regulowanym przez mechanizm rynku• Autonomia polityki pieniężnejZwolnienie BC z obowiązku interwencji w celu utrzymania kursu ipozostawienie mu możliwości interwencji, o ile uzna to za konieczne. Brakkonieczności posiadania dużych rezerw na podtrzymywanie kursów.Skuteczność polityki pieniężnej: ↑ M ↓ r deprecjacja ↑ exportu, ↓importuNieskuteczność p. fiskalnej: ↑ G ↑ r aprecjacja ↓ exportu, ↑ importuPolityka pieniężna nie jest osłabiona przez wyrównawczy mechanizmprzepływu kapitałów i może realizować cele wewnętrzne.Kurs jako izolator – kraj nie musi importować inflacji z zagranicy. Działaautomatycznie. Dewaluacje i rewaluacje trzeba przeprowadzaćdyskrecjonalnie.Mechanizm parytetu siły nabywczej: Gdy ceny za granicą rosną (↑ P*), wtedyspada kurs (↓ E), pozostawiając kurs realny na stałym poziomie. q = EP*/P =const.• Symetria – kursy zmienne likwidują asymetrię systemu z Bretton Woods(asymetria w ustalaniu polityki pieniężnej oraz brak możliwości dewaluacjiprzez kraj centrum). Trzeba się podporządkować do tempa przyrostu podażypieniądza kraju wiodącego. Napływ dewiz można sterylizować przez sprzedażpapierów krajowych, ale to kosztuje i nie likwiduje przyczyn napływu dewiz.• Kurs walutowy jako automatyczny stabilizator – ruchy kursu działająstabilizująco na gospodarkę przez zmniejszenie wpływu szoków (np. spadekzagranicznego popytu) na produkt i zatrudnienie.• Łagodne dostosowanie do ewolucji struktur gospodarczych, któraprzebiega w poszczególnych krajach w różnych kierunkach i niejednakowymtempie, dezaktualizując ustalone kursy.• Zmiany kursu wynikają z praw ekonomii, a nie decyzji politycznych,faworyzującej jednych, a szkodzącej interesom innych.Wybór systemu kursowego wynika też ze struktury i cech instytucjonalnych gospodarki (czy mechanizm cenowy i płacowy jest elastyczny, czy skostniały – monopole i sztywnyrynek pracy)Kraje duże mają mniejszy udział wymiany w PKB i ruchy kursu mają mniejszy wpływ na ceny i ich strukturę. W dużym kraju problemy wewnętrzne mogą być ważniejsze niż kurs.Przykład Szwajcarii: mały kraj o dużych przepływach kapitału, niezależnie od poziomu stóp i salda na CA, gdyż główny motyw to bezpieczeństwo (tzw. safe haven). Przy stałymkursie te wielkie przepływy oddziaływałyby bardzo na obieg wewnętrzny.

Argumenty przeciw kursom zmiennym (czyli argumenty za kursami stałymi)• Znika dyscyplina narzucona wcześniej polityce pieniężnej przez systemkursów stałych. BC mógłby zacząć uprawiać politykę inflacyjną (ryzykowynikałoby tylko z niewłaściwie prowadzonej polityk, a nie systemu kursówzmiennych).• Spekulacja destabilizująca i zakłócenia na rynku pieniężnym. Kurswalutowy może być podsycany przez spekulacje i mocno oscylować, co możedestabilizować gospodarkę wewnętrzną i poziom cen. Zmiana kursu możerodzić oczekiwania jego dalszych zmian, co powoduje transfery tzw.„gorącego pieniądza”.• Spadek kursu (deprecjacja waluty krajowej) może wywoływać procesyinflacyjne.deprecjacja cen w imporcie nacisk na ↑ płac ↑ kosztów ↑ cendeprecjacja ↑ kosztów produkcji via wsad importowy presja na ceny iinflacja kosztowaKursy zmienne pozwalają łatwiej sterować M, ale nie M/P, ze względu naszybsze reakcje P.• Przesadne odchylenia od PPP prowadza do deformacji strukturalnych wgospodarce (nadmierny rozwój lub niedorozwój gałęzi eksportowej iintrowersyjna struktura wytwarzania)• Szkody dla wymiany międzynarodowej i inwestowania. Wahania kursu ↑ ryzykaOstre zmiany kursu zmiany względnej opłacalności produkcji na eksportoraz konkurującej z importem w porównaniu z gałęziami nontradeable.• Brak koordynacji w polityce ekonomicznej – ryzyko, że kraje będązmieniać dowolnie swe kursy walutowe ze szkodą dla innych.• Stabilny kurs może być pomostem do dużego rynku kapitałowego krajuwiodącego. Kraj mały może lekko podnieść stopy procentowe i przyciągnąćkapitał potrzebny na sfinansowanie deficytu na CA.• Kurs stały może być dla małego kraju ważnym stabilizatorem poziomu cen (oile waluta kraju wiodącego jest stabilna).• Skuteczniejsza polityka fiskalna w systemie kursów stałych – ekspansjafiskalna nie jest tłumiona ruchem kursu. (↑G nacisk na ↑ r i aprecjację interwencja BC (↑ M).Opr. M. Moszyński na podstawie: P.R. Krugman, M. Obstfeld, Międzynarodowe stosunki gospodarcze, PWN, Warszawa 2003, K. Lutkowski,Międzynarodowy system walutowy, Poltext, Warszawa 1998.