Kreativni izraz br.4.indd

1. Autorsko i srodnaprava[ta je autorsko pravo?Autorsko pravo obezbe|uje autorima,kompozitorima, programerima, dizajnerimaweb - sajtova i drugim stvaraocima, pravnuza{titu za wihove kwi`evne, umetni~ke,dramske ili druge tvorevine, koje seuobi~ajeno nazivaju "delo".Autorskim pravom {titi se {irok dijapazonoriginalnih dela, kao {to su kwige,~asopisi, novine, muzi~ka dela, slike,fotografije, skulpture, video igrice ioriginalne baze podataka (vidi detaqanspisak na str. 8 ).Autorsko pravo obezbe|uje autoru, odnosnostvaraocu dela odre|ena iskqu~iva pravau odnosu na svoje delo, tokom ograni~enog,ali prili~no dugog vremenskog perioda.Ova prava omogu}avaju autoru da narazli~ite na~ine kontroli{e ekonomskoiskori{}avawe svog dela i da za to naplatinaknadu. Autorsko pravo tako|e obezbe|uje"moralna prava", koja, izme|u ostalog,{tite ugled i ~ast autora.Autorsko pravo i biznisU ve}ini privrednih subjekata, neki obliciwihovog poslovawa za{ti}eni su autorskimpravom. Me|u primere ovoga spadaju:ra~unarski programi ili softver; sadr`ajna web sajtovima; katalozi proizvoda;bilteni; uputstva za upotrebu ilipriru~nici za kori{}ewe ma{ina iliproizvoda {iroke potro{we; priru~nici zakorisnike, popravku ili odr`avawe raznihvrsta opreme; grafika i tekst u literaturikoja se odnosi na proizvod, grafika i tekstna etiketama ili ambala`i; marketin{ki ireklamni materijali na papiru, bilbordima,veb sajtovima itd. U ve}ini zemaqa,autorskim pravom se tako|e obezbe|ujeza{tita za skice, crte`e ili dizajnproizvedenih roba.[ta su srodna prava?"Srodna prava" su prava interpretatora,proizvo|a~a fonograma i emitera. U nekimzemqama, kao {to su Sjediwene Ameri~keDr`ave i Velika Britanija, ova prava su,jednostavno, ukqu~ena u autorsko pravo.Druge zemqe, kao {to su Nema~ka iFrancuska, ova prava {tite u sklopuposebne kategorije prava koja se naziva"susedna prava" .Priru~nici za odr`avawe i prezentacijeza{ti}eni su autorskim pravom3