Listopad - Lublin

Nauka i ludzieNauka i ludziepromocji nie powiązano jednakz ważną dla Uniwersytetu datą –23 października. Stało się tak dopieropodczas inauguracji roku akademickiegow 1974 r. Do 2005 r.promocje doktorów habilitowanychodbywały się 23 października lubw pobliżu tej daty (dzień wcześniejlub później). Od roku 2004 promocjedoktorów odbywają się najczęściejw dwóch terminach – wiosnąi późną jesienią. Promocja doktorówhabilitowanych od 2006 r. niejest już powiązana z uroczystą inauguracjąroku akademickiego. Byćmoże takie rozwiązanie podyktowanejest liczbą doktoratów i habilitacjiprzeprowadzanych w UMCS.Promocje doktorskie wywodzą sięjeszcze z tradycji średniowiecznychuniwersytetów. Ceremoniał z nimizwiązany funkcjonował w świadomościludzi tworzących uniwersytet,ale często obserwować możnabyło sporą dowolność w tym zakresie.W naszym Uniwersytecie podczaspromocji doktorskiej w 1960 r.zastosowano ceremoniał nadającytemu wydarzeniu szczególny charakter.W 1983 r. opracowany zostałRegulamin akademickiego ceremoniałuw Uniwersytecie MariiCurie-Skłodowskiej w Lublinie,w którym opisano m.in. przebiegważnych uroczystości akademickich,w tym promocji doktorów habilitowanychi doktorów.Promocja doktorówhabilitowanychDoktorzy habilitowani ubranisą w zwykły strój doktorski –toga i biret w kolorze czarnym. Uroczystośćpromocji rozpoczyna pieśńGaude Mater Polonia. NastępnieRektor w krótkiej inwitacji charakteryzujeznaczenie habilitacji. PrzedRektorem stają pedlowie z laskamirektorskimi, a prorektor prezentujesylwetkę naukową doktora habilitowanego.Po prezentacji doktor habilitowanypodchodzi do Rektora,który wręcza mu dyplom i gratuluje.Promocja doktorówDoktoranci ubrani są w czarnetogi. Rektor, przed którymstoją pedlowie z laskami rektorskimi,wygłasza tekst ślubowaniadoktorskiego:Doctorandi clarissimi.Examinibus exactis, quae adeorum, qui in scientiis doctoris nomenet honorem assequi student, doctrinamexplorandam lege constitutasunt, cum laude superatis, nos adistis,ut Vos eo honore, quem appetistis inhoc solemni consessu ornaremus.Sed prius fides est danda, Vos talessemper futuros, quales Vos esseiubebit dignitas, quam obtinebitis,et nos quales Vos fore speramus.Spondebitis igitur: – po tych słowachwszyscy wstają.Dalej Rektor mówi:Primum: Vos huius Universitatis,in qua summum in scientiis gradumascenderitis, piam perpetuo memoriamhabituros, eiusque res ac rationes,quoad poteritis, adiuturos.Deinde: Honorem eum, quemin Vos collaturus sum, integrumincolumemque servaturos, nequeumquam pravis moribus aut vitaeinfamia commaculaturos.Postremo: Studia scientiarum impigrolabore culturos ac provecturosnon sordidi lucri causa nec ad vanamcaptandam gloriam, sed quomagis Veritas propagetur et lux eius,qua salus humani generis continetur,clarius effulgeat. Haec Vos exanimi Vestri sententis spondebitisac pollicebimini?Po tych słowach doktoranci podchodząkolejno do Rektora, kładądwa palce prawej ręki na berle rektorskimi ślubują: Spondeo ac polliceor,a pedlowie krzyżują nad rękądoktoranta laski rektorskie.Następnie dziekani wydziałów(według starszeństwa wydziałów)wywołują promotora i doktoranta.Promotor wraz z dziekanem stojąpomiędzy pedlami krzyżującymilaski rektorskie, a naprzeciw doktorant.Tekst ślubowania kontynuujeteraz promotor:Itaque iam nihil impedit quominushonorem, quos obtinere cupitis, Vobisimpertiamus. Ergo ego, promotorlegi time constitutus.Te (…) civem Polonum, (…), exdecreto ordinis mei doktorem creo,creatum renuntio omniaque doctorisscientiarum iura ac privilegia inTe confero. In eiusque rei fidem hocdiploma universitatis sigillo insignitumTibi in manus trado.Po tych słowach promotor nakładadoktorowi biret doktorski,a pedlowie unoszą do góry laskirektorskie. Uroczystość promocjikończy pieśń Gaudeamus igitur.Ale czy tak dzisiaj wygląda uroczystapromocja doktorska w UMCS?Główne elementy ceremoniału sązachowane i kultywowane, jednakudział pedli w uroczystości byłz biegiem lat ograniczany. Bierny ichudział w uroczystości można jeszczeobserwować w 1990 r. Od 1991 r.pedlowie nie uczestniczą już w tejuroczystości.Ciekawym fragmentem wystawybyło przypomnienie sylwetek kilkuzasłużonych osób, które doktoryzowałysię i habilitowały właśniew naszym Uniwersytecie. Są to:śp. prof. Wiesław Chrzanowski (polityk,poseł i senator RP), prof. ZytaGilowska (członek Rady PolitykiPieniężnej), dr Mieczysław Kseniak(dyrektor Muzeum Wsi Lubelskiej),dr Lesław Paga (pierwszyprzewodniczący Komisji PapierówWartościowych), dr Jacek Sobczak(członek Zarządu WojewództwaLubelskiego), dr Aleksandra Wiktorow(Rzecznik Ubezpieczonych),prof. Jolanta Szołno-Koguc (wojewodalubelski), dr Krzysztof Żuk(prezydent Lublina).Na koniec wspomnieć możnao niewielkiej aranżacji, gdzie prezentowanesą togi rektora, doktorai pedla, czyli osób, które aktywnieuczestniczą w promocji.Wystawa udostępniona będziedo końca listopada. Wielu osobomprzypomni etapy własnej kariery naukowej,młodszym unaoczni zwyczaj,któremu sami zostaną poddani,a studentom pokaże, jaki ceremoniałakademicki obowiązuje w ichUczelni.Jerzy KasprzakFot. Archiwum OrganizatorówHistoryzacja, muzealizacjai historia współczesnaKonferencja Instytutu Germanistyki i Lingwistyki Stosowanej UMCS „Historisierung,Musealisierung und Zeitgeschichte. Literatur in ihrem Verhältnis zu Geschichtsprozessenund Handlungsnormen” (Historyzacja, muzealizacja i historia współczesna.Literatura a jej stosunek do procesów historycznych i norm postępowania).W dniach 23–26 września2012 r. na Wydziale HumanistycznymUMCS odbyłasię międzynarodowa konferencjaliteraturoznawcza germanistówz Niemiec, Ukrainy, Rosji i Polski.Naukowcy analizowali strategie historyzacjii muzealizacji w utworachliterackich różnych autorów – odGerharta Hauptmanna, Waltera Benjaminai Josepha Rotha po najnowszeutwory pisarzy niemieckich: DieMittagsfrau (Południca) Julii Franck,Neue Leben Ingo Schulze czy DerTurm Uwe Tellkampa. Ze szczególnymzainteresowaniem przyglądanosię fikcjonalizacji i fabularyzacji wydarzeńi procesów historycznych dotyczącychhistorii najnowszej. DyktaturaHitlera, druga wojna światowaoraz jej dalekosiężne konsekwencje,Holokaust, istnienie dwóch państwniemieckich, w końcu przełom roku1989/1990 wraz ze zjednoczeniemNiemiec i narastającą „ostalgią” – tewydarzenia i procesy znalazły i wciążznajdują odbicie w utworach literackich,niepokojąc i wzbudzając kontrowersjerównież ujęciem tematui jego artystyczną realizacją. Sednohistoryzacji – transformacja przeszłościw historię, res gestae w historiarerum gestarum – dokonuje sięrównież w literaturze i poprzez nią.Przekształca ona wybrane fakty historycznew spójną opowieść, rządzącąsię jednak innymi prawaminiż przekaz stricte historyczny.Na specyficzne niebezpieczeństwa„amalgamacji” historii i literaturypoprzez pomieszanie faktów historycznychz fikcją literacką i podanieich w postaci literackiej groteskizwróciła uwagę w otwierającym obradyreferacie Gustloff: ein Mann, einSchiff, ein Mythos prof. Irmela vonder Lühe (Freie Universität Berlin).Krytyczna analiza powieści GrassaIm Krebsgang (Idąc rakiem) stała sięokazją do dyskusji o etycznych i artystycznychgranicach ‘literaryzacji’historii. Polskim przykładem na niebezpiecznew swojej wymowie przemieszaniefaktów i fikcji był SamuelZborowski J. M. Rymkiewicza, analizowanyprzez prof. Janusza Golca(UMCS) jako dzieło polityczne, absolutyzująceprawo do nieposłuszeństwa,a zatem anarchii.Referaty pracowników InstytutuGermanistyki i Lingwistyki StosowanejUMCS dotyczyły rozmaitychaspektów literatury współczesnej.Prof. Halina Ludorowska opisywałanarracje historycznych przekłamańw literaturze NRD, dr MarekDziuba przedstawił mało znanąksiążkę Manfreda Franke, dr JolantaPacyniak analizowała twórczośćUwe Timma jako literacką wersjęhistorii codzienności, dr AnnaPastuszka omówiła zaś postrzeganieEuropy Środkowo-Wschodniejw najnowszej literaturze podróżniczejautorów niemieckiegoobszaru językowego. Referaty wygłosilirównież doktoranci: mgrMaria Korzeniewska analizowałaobraz najnowszej historii Rumuniiu Herty Müller, zaś mgr KonradŁyjak zastanawiał się nad elementamifikcji i historycznej dokumentacjiw powieści Arno Surminskiego.Podsumowując lubelską konferencję,należy szczególnie podkreślićudział germanistów ukraińskichz Kijowa, Charkowa,Czerniowiec i Żytomierza. Wymiananaukowa była niewątpliwiewartością dodaną spotkania,pozwalającą na wieloaspektoweujęcie tematyki przewodniej.Konferencja odbyła się dzięki finansowemuwsparciu dziekana WydziałuHumanistycznego UMCS,Fundacji Współpracy Polsko--Niemieckiej i Fundacji InicjatywMenadżerskich.Anna PastuszkaUczestnicy konferencji„Historisierung,MusealisierungundZeitgeschichte”38 Wiadomości Uniwersyteckie listopad 2012 listopad 2012 Wiadomości Uniwersyteckie39