EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────ÇAYIN SULULUĞU – hər hansı çaydan il ərzində axan suyunmiqdarı. İllik axımın orta çoxillik həcmi Ç.s.-nun göstəricisi (indeksi)hesab olunur.ÇƏMƏN – Əsasən çoxillik, mezofil otlardan ibarət bitki biosenozu.Ç-lər fitosenozuna, mənşəyinə, botaniki tərkibinə, coğrafi yayılmasına,məhsuldarlığına və s. görə bir-birindən fərqlənirlər. Ç. otlaq və biçənəkkimi istifadə olunan təbii yem mənbəyidir.Azərbaycan Respublikasında Ç.-lərin ümumi sahəsi 2,5 mln. ha-ayaxındır. Burada 1000-dək bitki növü var. Respublikanın dağlıq vədağətəyi zonalarında tədarük olunan qaba yem ehtiyatının çox hissəsiÇ.-lərdən yığılır. Ç.-lər, əsasən, 2 cür olur: təbii Ç.-lər, süni Ç.-lər. TəbiiÇ.-lər çoxillik mezofil ot bitkilərinin inkişaf edib böyüməsi üçünəlverişli iqlim-torpaq şəraiti olan yerlərdə inkişaf edir. AzərbaycanRespublikasında Böyük və Kiçik Qafqaz dağlarında geniş ərazilərdə alpvə subalp çəmənləri yayılmışdır. Süni Ç-.lərə əkinçiliklə əlaqədar olanÇ.-lər aiddir. Heyvandarlığın inkişaf etdirilməsini nəzərə alaraq əkməÇ.-lər genişləndirilir və süni otlaqlar yaradılır.ÇƏMƏNİN QORUNMASI – hədsiz otarma nəticəsində çəməninməhsuldarlığının azalmasının, bataqlaşmanın, eroziya prosesininqarşısını almağa yönəldilən kompleks tədbirlər.ÇƏMƏNLƏŞDİRMƏ (Zalujeniye) – yamaclarda, qobularda, çayterraslarında məhsuldarlığı artırmaq məqsədilə aparılan tədbirlər sistemi(ot səpini apararaq çim qatı yaratmaq yolu ilə). Ç. həmçinin torpaqeroziyasının qarşısını alır.ÇƏMƏNÇİLİK – 1) Kənd təsərrüfatı sahəsi; Ç. təbii, süni yemmənbəyi olan biçənəklərdən, otlaqlardan quru ot və yaşıl yem tədarüketməklə yanaşı, həmin sahələrdən ot unu və s. yem istehsalı üçünxammal mənbəyi kimi istifadə etməklə məşğul olur. 2) Elm sahəsi; Ç.-innəzəri əsaslarını və aktual problemlərini işləyib hazırlayır.ÇƏN – 1) Yer səthi yaxınlığında havanın asılı vəziyyətdə olan xırdasu damcıları və ya buz kristalları arasında işıq səpələnməsinin təsiri iləzəif tutqunlaşması. Görünüş, əsasən, 1 km-dən artıq olur, bəzən yüz vəon metrlərədək azalır. 2) Sərbəst atmosferdə havanın zəif tutqunlaşması,ilkin fazada olan buludlu təbəqə.ÇƏTİRÇİÇƏKLİLƏR FƏSİLƏSİ (Apiaceae, Umbeliferae) –85