EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────yayın əvvəllərində yağır. A.y. yağan zaman qismən buludsuzgöydənsaçan günəş şüaları onun dənələrini şəffaf göstərdiyi üçün, onaA.y. adı verilib.AĞ YEL – quru və isti külək. Yer kürəsinin quraq rayonlarında ilinisti dövründə müşahidə olunur. Azərbaycanda, əsasən, Kür-Arazovalığında, Naxçıvan Muxtar respublikasında (hündürlüyü 1500 m-əqədər olan yerlərdə), Böyük və Kiçik Qafqazın dağətəyi hissəsində şərqvə cənub-şərq istiqamətində (sürəti bəzən 10 m/san və daha çox olur)əsir, çox vaxt özü ilə quru çən gətirir. A.y. zamanı havanın temperaturubəzən birdən-birə 40-42 0 C-yə qalxır, nisbi rütubətlik isə 10-30%-ə enir.A.y. bitkilər üçün zərərlidir; onların inkişafını zəiflədir və bəzən məhvedir. A.Y-ə qarşı əsas mübarizə vasitəsi tarlaqoruyucu meşələrinsalınması və aqrotexniki tədbirlərin aparılması hesab olunur.AĞAC – qol-budağı və gövdəsi oduncaqlaşmış çoxillik bitki.Dendrologiyada ağaclar boylarına görə aşağıdakı təsnifata bölünür:Hündür ağaclar-hündürlüyü 20 m-dən çox. Bura meşəəmələgətirənağaclar daxildir (palıd, fıstıq, vələs, cökə, ağcaqayın, qovaq, göyrüş,qoz, şabalıd), ortaboylu ağaclar – boyu 10-20 m. (quşarmudu, söyüd, çölağcaqayını), alçaqboylu ağaclar – boyu 7-10 m. (alma, yemişan, ardıc).Dünyada ən hündür ağac olan Avstraliya evkalipti və kaliforniyasekvoyası 140-150 m-dək ucalır. Müxtəlif ağacların diametri 12 sm-dən160 sm-ə qədər dəyişir. Ən yoğun gövdəli ağac Afrika baobabıdır(diametri 14 m-ə çatır). Yetgin meşə ağaclarının yaşı 120-160 ildir.Respublikamızda yaşı 1000 ili ötən yoğun gövdəli çinar, palıd, azatağacvə qaraçöhrə ağacları mövcuddur.AĞAC CİNSLƏRİ – ağac bitkilərinin cins və növləri. A.c.iynəyarpaqlı (şam, küknar, ardıc və s.) və yarpaqlı (palıd, fıstıq, vələs,cökə, ağcaqayın, qoz, şabalıd, qovaq, qarağac və s.) ağaclara bölünür.Təsərrüfat əhəmiyyətinə görə meşə, meşə – meliorativ, dekorativ vəmeyvə verən ağac cinsləri var. A.c.-nin işığa, istiliyə və su rejiminətələbatı müxtəlifdir. A.c. toxumla, pöhrə verməklə və kök biclərilə çoxalır.Meşəçilikdə əsas A.c. (palıd, fıstıq, cökə və s.), ikinci dərəcəli A.c.12