EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────hissəciklərdən ibarət dispers sistem. Bitki tozcuqları ilə doymuş hava,tüstü, duman, tozlu hava təbii aerozollar sayılır. A.-lar təbiətdə və insanhəyatında müsbət rol oynayır. Buludlar təbiətdə su dövranını təmin edir.Bitkilərin çoxu çiçək tozcuqlarının A.-u ilə tozlanır, duru yanacaqlar vəbərk yanacaqların çoxu A. şəklində yandırılır, bitki ziyanvericilərinəqarşı kimyəvi A-larla mübarizə aparılır.Radioaktiv maddələr, silisium 4-oksid, alüminum oksid, qurğuşun,xrom tozu və s. ilə qarışıq texniki aerozollar çox ziyanlı olub ağırxəstəliklərə səbəb olur. Öskürmə və asqırma zamanı əmələ gələnbakteriyalı A.-lar yoluxucu xəstəliklərin, o cümlədən qripin yayılmasınasəbəb ola bilər.AEROZOL ÇİRKLƏNMƏ – havanın xırda dispers maye və bərkmaddələrlə çirklənməsi.AEROZOL KATASTROF (FƏLAKƏT) – təbii (məs., vulkanpüskürməsi) və ya süni (məs. böyük nüvə konflikti) səbəblər nəticəsindəaerozolun miqdarının kəskin yüksəlməsi. Atmosferdə geniş aerozol zonasınınyaranması atmosferin saflığını azaldır, bununla əlaqədar Yer səthinədüşən günəş radiasiyasını zəiflədir. Bu isə, öz növbəsində iqlimin(havanın) soyumasına, geniş ərazilərdə bitkilərin donmasına, heyvanların,insanların soyuqdan və aclıqdan kütləvi qırğınına səbəb olur. A.k.şübhəsiz, keçmiş geoloji dövrlərdə baş vermişdir. O, nüvə müharibəsiolarsa da baş verə bilər.AFİLAKTİK RƏNG – heyvanlarda (quş, həşərat, balıq və s.) bəzəkvəzifəsini görən rənglər.AFİLLİYA (yun. Phyllan - yarpaq) – iqlimin kserotermik şəraiti iləəlaqədar bitkinin yarpaqsız olması. Fotosintez funksiyasını bu zamangövdələr yerinə yetirir.AFOTOBİOSFER (a... və yun. phos. - işıq) – biosferin günəş şüasıdaxil ola bilmədiyi hissəsi (hidrosfer və litosfer daxilində).AĞ GECƏLƏR – qütb dairəsi boyunca ilin yay fəslində müşahidəedilən işıqlı gecələr. Yayda, bu zolaqda günəş az vaxt ərzində üfüqarxasında olduğu üçün gecəyarısı da axşam şəfəqi kimi işıq olur. A.g.maydan iyula qədər San-Peterburq, Oslo, Maqadan paraleli üçün adihaldır.AĞ YAĞIŞ – Qısa müddət ərzində yağan şiddətli yağış. A.y. ən çox11