EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────morfologiyasından asılı olaraq olduqca çoxlu üsullardan istifadə olunur.Nərə və keçəl kərkəs balıqları 100 ildən artıq, fil tısbağası 150 ildənartıq, naqqa balığı isə 300 ildən artıq yaşayır.BİTKİ VƏ ONUN ORQANLARININ SƏTHİ – bitkiqruplaşmalarını və populyasiyalarını səciyyələndirən mühüm göstərici.Birhüceyrəli orqanizmlərdə bitki ilə mühit arasında maddələrmübadiləsi aparan fəaliyyətdə olan səthlərin-assimilyasiya (yarpaq vəyaşıl budaqların) və adsorbsiya (köklərin fəaliyyətdə olan hissəsi)səthlərin təyin edilməsi mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Yaruslardayarpaqla örtülmə faizinin təyin edilməsi də müəyyən əhəmiyyətəmalikdir.BİTKİ ZƏRƏRVERİCİLƏRİ – bitkiləri zədələyən və ya onlarıməhv edən heyvanlar. Kənd təsərrüfatı bitkilərinə ən çox ziyan vurangəmiricilər və həşəratlardan kəpənəkləri (payız sovkası, kələm kəpənəyivə s.) və böcəkləri göstərmək olar. Bitkiyeyən gənələr, sap qurdlar,qarınayaqlı molyuskalar və bəzi quşlar da kənd təsərrüfatı bitkilərinəzərər verir.BİTKİLƏR – günəş enerjisindən istifadə etməklə avtotrof qidalananvə hüceyrələri bir qayda olaraq sellülozdan ibarət sıx qılaflı canlıorqanizmlər. Yer Kürəsində 500 min növ bitki yayılmışdır ki, bunun200-250 min növü çiçəkli B.-dir.B. ibtidai və ali B.-ə bölünür. İbtidai bitkilər bədənlərində vəzifəbölgüsü getməmiş orqanizmlərdir. Ali bitkilərdə isə toxuma vəhüceyrələr arasında vəzifə bölgüsü getmişdir. Ali B. kök, gövdə vəyarpaqlardan ibarətdir. İbtidai B. bakteriyalar, yosunlar, göbələklər,şibyələr, ali B. isə mamırkimilər, qıjıkimilər, çılpaqtoxumlular,örtülütoxumlular tipinə (şöbəsinə) ayrılır.BİTKİLƏRİN HƏRƏKƏTİ – onun hərəkət tərzi forması, boşluqdabitkinin və ya onun üzvlərinin vəziyyətinin dəyişməsi. Bir hüceyrəliyosunların və miksomisetlərin hərəkəti avtonom hərəkət olubamyobşəkilli və ya çox qamçıların köməyilə yerinə yetirilir. Bitkininaktiv hərəkəti onun böyüməsilə bağlıdır. Bitkinin passiv hərəkəti bəzitoxumların kalloid hüceyrələrində suyun miqdarının dəyişməsi iləəlaqədardır (məs. xınagülü və quduz xiyar bitkisində toxumun sıçraması).BİTKİLƏRİN HƏYAT FORMASI – bitkilərin ətraf mühitə67