EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────(planetin) fasiləsiz, eyni zamanda və qarşılıqlı dəyişilmə prosesi.BİOSFERİN MƏHSULDARLIĞI – Bir il ərzində onunbiokütləsinin ümumi artımı. Son hesablamalara görə (Uitteker, 1980)illik (ilk) bitki məhsulu (quru kütlə) 170 ⋅ 10 9 t olub 300-500 ⋅ 10 2 Cener. ibarətdir. Bu miqdarın quru fitosenozlarının payına 117 ⋅ 10 9 tdüşür. Onun böyük hissəsi (74⋅ 10 9 ) meşələr (xüsusilə tropik zonanın)verir. Heyvanların illik məhsulu(ikinci) quruda 909 ⋅ 10 6 t, cəmi 3934 ⋅10 6 t təşkil edir.BİOSFERİN SABİTLİYİ – biosferin xarici (kosmik) və daxilitəsirlərə, o cümlədən antropogen təzyiqinə qarşı müqavimət göstərəbilməsi.BİOSFERİN STABİLLİYİ – biosferin bufer həcmi – biosferinxarici (kosmik) və daxili, o cümlədən antropogen təsirlərə qarşıdavamlığı. Elmi-texniki inqilab dövründə B.s. güclü pozulmağa məruzqalır və ekoloji fəlakətlə üzləşə bilər, onun qarşısı yalnız bütünbəşəriyyətin ümumi gücü ilə alına bilər.BİOSESTON – suda asılı vəziyyətdə olan canlı orqanizmlərin(bakteriyalar, birhüceyrəli yosunlar, ibtidailər və s.) cəmi.BİOSİD – 1) Bütün varlığı (canlıları) məhv edə bilən maddə; 2)Geniş ərazilərdə canlıları məhv etmək (məs., hərbi məqsədlə).BİOSİKL – 1) biosferin ən iri ekoloji hissəsi. Aşağıdakı B.-lərayrılır; dəniz, estuari (liman) və daxili su hövzələri. Hər bir B. tərkibindəçoxlu miqdarda biotoplar olan bioxorlara bölünür. Məs., qum, gilvə daşlı səhralar biotopları səhra bioxorunda birləşir, onlar da meşə, çölvə s. bioxorları ilə birlikdə qurunun B.-ni təşkil edir. 2) orqanizminkişafının faza və mərhələlərinin dəyişilməsi qanunauyğunluqları.BİOSİSTEMİN İNFORMASİYASI – bioloji sisteminmüxtəlifliyinin göstəricisi. Məs. populyasiyaların mürəkkəb cins, yaş,sahə-etoloji, ölçü və s. strukturu olur; ekosistemlər çox saylı müxtəlifmikroorqanizm növlərinin populyasiyalarından ibarətdir. Beləliklə,biosistemin informasiya mənbəyi onun mütəşəkkilliyi sayılır.BİOSPELEOLOGİYA, SPELEOBİOLOGİYA – mağaralardahəyatı öyrənən elm. B-nın əsası ruminiya bioloqu E.Rakovise (1907)tərəfindən qoyulmuşdur. O, mağaraların ekoloji şəraitininxüsusiyyətlərini və onların canlı orqanizmlərə təsiri, yeraltı biotalarıntəkamül qanunauyğunluqlarını, mağara sakinlərinin çoxalması və61