EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────olduqda palıd ağacının orta səs tezliyi 250-400, titrəkyarpaq qovağınki630-1200 qs təşkil edir. Tozağacı meşəliyində küləyin sürəti 2 m/solduqda maksimum səsin spektri 166-250 qs, küləyin sürəti 4 m/sqalxdıqda bu rəqəm 1000-2500 qs təşkil edir. Bura həmçinin müxtəlifheyvanların səsi, o cümlədən quşların oxuması daxil olur. B.a.maqnitofon və akustik analizatorların köməyi ilə tədqiq edilir.BİOSENOZLARIN DİNAMİKASI – bax: sindinamika.BİOSENOZLARIN QURULMASI (YARADILMASI) – yüksəkməhsuldar biosenozların yaradılması. Onların dominantları vəsubdominantları məhsuldarlığına, bəzən dekorativliyinə və gigiyenanöqteyi nəzərincə daha effektli olmalıdır. Fitofaqlardan bura ən öncəqiymətli məhsul verənlər (məs. maral, meşə, ev heyvanları) daxil edilir.Bütün daxil edilən yeni növlər ekotopun şəraitinə və formalaşacaqbiosenotik mühitə qarşı yüksək tolerantlığa (adaptasiyaya) malikolmalıdır.BİOSENOZUN DOLULUĞU – Senotopun dominant növlərdənistifadə etmə ölçüsü. Dolu ağaclıq, məsələn (meşə dominantınınmüəyyən yaş sinfində) o ağaclığa deyilir ki, o vahid sahədə ən yüksəkoduncaq ehtiyata malik olsun. Bu rəqəm vahid (1) qəbul olunur. Ondanaşağı doluluqlu meşələr onda bir vahidlərlə (0,9, 08, 07, 06, 05, 04, 03)göstərilir. Meşənin doluluğu hər hansı bir sahədəki ağacların döş hündürlüyündə(1,3 m) en kəsik sahələri və oduncaq ehtiyatı ilə təyinolunur.BİOSENOZUN HOMOTONLUĞU – biosenoz daxilindəqruplaşmaların oxşarlıq dərəcəsi. B.h. homotonluq indekslərinə görətəyin edilir.BİOSENOZUN İSTİFADƏSİNİN İSTEHSALATEFFEKTİVLİYİ – İstismar olunan biosenozun istismarından alınanB − cillik gəlir. Aşağıdakı düsturla hesablanır: Nr(%-lə) = . 100, B -cəldə olunan məhsulun qiyməti, C - biosenozu (otlaq, biçənək, meşə)saxlamaq və onun məhsuldarlığını yüksəltməyə sərf olunan xərci nəzərəalmaqla maya dəyəri.BİOSENOZUN KONEKSİ – biosenozun strukturu və ya57