EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────orqanizmlərin ritm, bioloji proseslər, o cümlədən miqrasiya, böyümə,qidalanma proseslərini öyrənən bölməsi.BİOSENOLOGİYA – biosenozlar haqqında elm. Biosenozları,onların tərkibini, quruluşunu, dinamik inkişafını, yayılmasını,mənşəyini, xarici mühit amilləri ilə qarşılıqlı əlaqəsini və növlərarasındakı münasibəti öyrənir.BİOSENOLOJİ MÜHİT – orqanizmlərin xarici mühitə birgətəsirilə əsasən maddələr mübadiləsi vasitəsilə yaranan, biosenozundaxili mühiti. B.m.-in əsasını xarici mühitin (hava, mineral, su)xüsusiyyətləri təşkil edir. İki hissəyə bölmək olar: humusu, ölü kütləsivə digər üzvi maddələri ilə birlikdə torpaq (polipedon) və günəşradiasiyasının tərkibi, xüsusi aerozol (tozcuq, biolin, spor), qaz tərkibiilə birlikdə hava (klimatop) dəyişir.Dəniz biosenozlarında B.m. öz xüsusiyyətlərilə ayrılır: suda həll olanüzvi maddələrin və metobolizmin məhsullarının (zülallar, polisaxaridlər,nuklein turşuları, fermentlər) olması biolin rolunu oynayır.B.m. biosenozun ayrılmaz hissəsi olub onu senoekosistemə(biogeosenoza) çevirir.BİOSENOTİK (SENOTİK) AMİL – mənbəyi yalnız ayrıcaorqanizm, populyasiya, növ deyil, biosenoz orqanizmlərinin birgəfəaliyyətilə bilavasitə və vasitəli mühitə təsiridir.BİOSENOTİK REAKSİYA – ekosistemin suksessiyasınınsonuncudan əvvəlki mərhələsi.BİOSENOTOP – 1) ekosistemin abiotik tərkibi: biosenozlarınbiotopu; ekotopun sinonimi 2) B.Q.İoqanzenə (1966) görə ekosisteminsinonimidir.BİOSENOZ – Quru və su hövzəsinin müəyyən, nisbətən eyni(oxşar) sahəsini tutan (yaşayan), bir-birilə və abiotik amillərlə müəyyənəlaqəsi ilə səciyyələnən bitki, heyvan və mikroorqanizmlərin məcmusu.Bioloji dövranda iştirakına görə B.-da əsas üç orqanizmlər qrupuayırırlar: 1. avtotrof orqanizmlər (produsentlər)-qeyri-üzvi maddədənüzvi maddə əmələ gətirir. 2. Heterotrof orqanizmlər (konsumentlər). 3.redusentlər, orqanizmin parçalanmış qalıqları ilə qidalanan saprofitlər.Yerüstü biosenozların biokütləsini əsasən ali bitkilər (produsentlər)təşkil edir. Heyvanat aləminin (konsumentlər) biokütləsi yalnız 0,010-55