EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────zərərvericilərin kütləvi artan ərazi, oradan isə yayılaraq yeni ərazilərifəth etməsi.ZƏRƏRVERİCİLƏRİN TƏBİİ MƏNBƏYİ – insanın və kəndtəsərrüfatı heyvanlarının transmissiya xəstəliklərinin hər hansı birərazidə uyğunlaşma qanunauyğunluğu(məs., ensefolit gənəsi). Buradahəmin xəstəliklərin fasiləsiz dövr etməsində iştirak edən orqanizmnövləri məskən salır.ZƏRƏRVERİCİLƏRLƏ BİOLOJİ MÜBARİZƏ ÜSULLARI –Zərərvericiləri məhv etmək və ya onların sayını tənzimləmək üçüntəbiətə xəstəlik törədən zərərvericilərin düşmənindən istifadə edilməsi.ZƏRƏRVERİCİLƏRLƏ MEXANİKİ MÜBARİZƏ ÜSULLARI– Zərərvericilərin (cücü, gəmirici və b.) sadə mexaniki vasitələrin(aldadıcı, tələ, quyu) göməyi ilə və ya əl ilə məhv edilməsi.ZƏHƏRDAŞIMA – müasir metodlarla orqanizmdə mövcud olanzəhərin aşkar edilməsi. Z-ya yeməklə kiçik dozalar şəklində DDT-nininsanın piy toxumalarında toplanması klassik misal ola bilər. Z.arzuolunmaz hadisə hesab edilir, belə ki, müəyyən şəraitdə zəhərorqanizmin intoksasiyasına səbəb ola bilər.ZƏHƏRİN TƏSİR SİNER-GİZMİ – orqanizmə eyni vaxtda birneçə zəhərli maddənin (eyni istiqamətdə) təsiri. Sinergizm zamanızəhərlər daha çox (hər zəhərin ayrı-ayrılıqda təsirindən fərqli olaraq)öldürücü təsir göstərir.ZƏHƏRLƏR – zəhərlənməyə və ölümə səbəb olan maddələr. Bütünmaddələr, o cümlədən dozasından asılı olaraq dərman maddələri (məs.strixinin, antropin, morfin və s.) böyük dozada zəhərənmə törədə bilər.Köhnəlmiş bəzi qida məhsulu da (məs. balıq, ət konservləri və s.) ağırzəhərlənmələrə səbəb olur.ZƏHƏRLƏYİCİ MADDƏLƏR (toksik maddələr) – insanorqanizminə zəhərləyici təsir göstərən və döyüş silahı kimi işlədilə bilənkimyəvi birləşmələr.ZƏHƏRLİ BİTKİLƏR – tərkibində zəhərləyici maddələr olanbitkilər. Z.b-in tərkibində olan zəhərli maddələr mərkəzi sinir sisteminə(oyadıcı, iflicedici və s.), tənəffüs və həzm orqanlarına, ürək-damarsisteminə, qaraciyər, böyrəklərə və s. təsir edir. Z.b.-in faydalıxüsusiyyətləri də var. Onların bəzilərindən (xaş-xaş, acılıq, dəlibəng,504