EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────olmayan su bitkiləridir. Tərkibində xlorofil və b. piqmentlər var;avtotrof orqanizmlərdir. 10 tipi, 30 minə qədər növü var. Ehtimala görəquru bitkiləri yaşıl Y-dan əmələ gəlmişlər. Əksəriyyəti birhüceyrəlidir.İri Y. vegetativ yolla, bir çox Y. isə spor və qamet əmələ gətirməkləçoxalır. Y.-ın əksəriyyəti suyun səthindən başlayaraq 20-40 m-dək, təktəknövləri (qırmızı və qonur Y.) şəffaf sularda 200 m dərinlikdəyaşayır. Bəzi yosun növləri torpağın üst qatında və ya səthində, ağacqabığında, qaya və hasarlarda inkişaf edir. Göbələk və bəzi heyvanlarlasimbioz yaşayan Y.da var (şibyələr). Yer üzərində il ərzində əmələgələn üzvi maddənin 80% qədəri Y. və b. su bitkilərinin payına düşür.Beləliklə, Y. bilavasitə və ya dolayı yolla su heyvanlarının qidasınıtəşkil edir. Y-dan selikvarı aqar-aqar maddəsi, tərkibində mikroelementolan yem unu, yod və s. alınır.YUMŞAQ KİMYA – Y.k.-nın vəzifəsi sintetik maddələri onlarıntəbii analoqlarına yaxınlaşdırmaqdır. Y.k. təbii boyalardan, bitki vəheyvan ekstratından hazırlanan dərmanlardan, bitki mühafizəsindəbioloji vasitələrdən, təbiətdə işıq və mikroorqanizmlərin təsirindən tezparçalanan, su ilə tez yuyulan sintetik polimerlərdən və toksik olmayantipoqrafik rənglərdən istifadə edir. Y.k.-nın inkişafı uğrunda «yaşıllar»mübarizə aparır.YUNESKO (UNESCO) – BMT-in elm, təhsil və mədəniyyət üzrətəşkilatı.YUVALAR – müxtəlif heyvanların bala çıxarmaq, yaxud qışlamaq,gizlənmək və dincəlmək üçün hazırladığı yer. Arılar Y-ını mumdan,bəzisi ağacın oduncağını çeynəməklə düzlətdiyi kağızdan, qarışqalarbitki qırıntılarından, yaxud torpaqdan hazırlayır. Termitlərin yuvası 7-8m hündürlükdə piramidaya oxşayır. Bəzi kəpənək tırtılları hörümçəktoruna oxşayan yuva düzəldir və orada qışlayır. İpəkqurdunun hördüyübarama həm də onun yuvasıdır. Çanaqlı bağalar və timsahlaryumurtalarını qumda və ya torpaqda qazdıqları Y-da basdırırlar.Quşların yuvası onların təkamülündən və həyat tərzindən asılı olaraqdaha müxtəlifdir. Qızılqaz palçıqdan yerüstü təndir formalı yuva qurur.Sərçəkimilərin yuvası fincan formalıdır. Sarıköynək və pəsnək quşununyuvası ağacın nazik budağından asılmış olur. Quşlar Y-ının içərisinəyumşaq quru ot, tük, xəzəl, ördəklərin bəzisi isə lələklərini yolub501