EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────olunur.YAŞAMA YERİ – növün fərdlərini yerləşib nəsil verə bildiyi yer.İnsan üçün Y.y. müxtəlif yaşayış məskənlərində (kənd, qəsəbə, şəhər vəs.) mənzil-məişət nəzərdə tutulur.YAŞAMA YERİNİN QORUNMASI – canlı orqanizmin yaşadığıyeri olduğu kimi saxlamaq üzrə görülən xüsusi tədbirlər.YAŞAYIŞ (HƏYAT) UĞRUNDA MÜBARİZƏ – Darvin Y.u.m.-ni 3 tipə ayırır: 1) növdaxili mübirzə: 2) növarası mübarizə: 3) canlılarlacansız təbiət amilləri arasındakı mübarizə: Növdaxili mübarizə eyninövə mənsub fərdlərin bir-biri ilə qida, yer və s. amillər uğrundaapardıqları mübarizədir. Təbii nemətlərdən daha fəallıqla istifadə edən,özünü düşməndən daha yaxşı qoruyan fərdlərin qalıb yaşaması vənəsilvermə ehtimalı da artıq olur. Fərdlər arasında gedən bu rəqabətdənisbətən zəiflik göstərən fərdlər ac qalır, get-gedə sıxışdırılır və lazımidərəcədə nəsil vermə imkanı qazana bilmir. Növarası mübarizə müxtəlifnövlərə aid fərdlər arasında gedən mübarizədir. Otyeyən heyvanlarbitkilərlə, yırtıcı heyvanlar otyeyən heyvanlarla, xırda yırtıcılarla, yırtıcıquşlar dənyeyən quşlarla və s. ilə qidalanır. Növarası mübarizədə birnöv həyat tərzi ona yaxın olan digər növü sıxışdıra bilir.Canlılarla cansız təbiət amilləri arasındakı mübarizə abiotik amillərinorqanizmə təciri ilə əlaqədar meydana çıxır. Məs. səhraya düşmüştoxum quraqlığa davam gətirirsə yaşayır, davam gətirmirsə məhv olur.H.u.m-nin bütün formaları bir tərəfdən bəzi növlərin sıradan çıxmasına,digər tərəfdən isə növlərin saflaşmasına, zəiflərdən, xəstələrdəntəmizlənməsinə və canlı təbiətdə ümumi ahəngdarlıq yaranmasına səbəbolur.YAŞIL GÜBRƏ – kaliumla zəngin olan bitki kütləsinin xüsusiolaraq yetişdirilməsi və torpağa basdırılması. Bu məqsədlə əsasənhavadakı azotu kimyəvi birləşmələrə çevirmək qabiliyyətinə malik olanpaxlalı bitkilərdən istifadə olunur.YAŞIL PATRUL (KEŞİKÇİ) – məktəbli, tələbə, fəhlə gənclərinictimai təbiəti mühafizə işində iştirakı. Məktəbdə, gənc texnikstansiyalarında, məktəb meşəçiliklərində, ali məktəblərdə və digər tədrisməktəblərində, təbiəti mühafizə cəmiyyətinin ilk təşkilatlarında təşkilolunur.491