EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────Ü.g.-in tətbiqi kənd təsərrüfatı bitkilərindən yüksək məhsul almağaimkan verir. Ü.g-rə yerli gübrələrin çoxu (peyin, torf, kompast, quşpeyini və s.) yaşıl gübrələr, şəhər kommunal təsərrüfatı, yeyinti və dərisənayesi tullantıları və s. daxildir.ÜZVİ MADDƏ – biokütləni təşkil edən üzvü maddələrin cəmi, yəniorqanizmlərin canlı maddəsinin cəmi, orqanizmlərin ölü maddələri(töküntü, torf və s.), humus və ya çürüntü və ölü kütlənin parçalanmasınəticəsində əmələ gələn çoxlu miqdarda məhsul (protein, karbohidratlar,liqlin, yağlar, qətran, mum, üzvi turşular, aşılayıcı maddələr).ÜZVİ MADDƏLƏRİN MİNERALLAŞMASI – bakteriolojiproses; üzvi maddələrin tam parçalanıb qeyri-üzvi maddələrin əmələgəlməsi.ÜZVİ–MİNERAL gübrələr, humin gübrələri – tərkibində üzvimaddə və ya kimyəvi, yaxud adsorbsiyalı mineral birləşmələr olangübrələr. Ü.m.g.-in tərkibi və adı müxtəlif olur: Huymofos, humofoska,torflu ammonyaklı gübrələr, torflu-minerallı-ammonyaklı gübrələr və s.ÜZÜM FƏSİLƏSİ – (Vitaceae) fəsiləyə 12 cins daxildir.Üzüm cinsi (Vitis) – cinsə 30-dan çox artıq növ daxildir. Bir çoxmədəni sortları vardır. Təbii halda geniş yayılanı meşə üzümüdür.Meşə üzümü (V.silvestris) Azərbaycanda Samur-Dəvəçi, Qanıx-Əyriçay vadisində, Kür-Araz ovalığında, Lənkəran düzənliyində, Böyükvə Kiçik Qafqazın orta dağ qurşağına kimi meşələrdə ağaclara sarmaşanhalda rast gəlinir.ÜZÜM MÜALİCƏSİ, ampeloterapiya – Müxtəlif xəstəliklərinüzümlə müalicəsi. Ü.m. nəticəsində su-duz mübadiləsi, bağırsaqlarınmotor funksiyası sürətlənir, iştaha, sidik ifrazı artır və s. Ürək-damar,böyrək, qaraciyər, ağciyər, xəstəliklərinin müalicəsində istifadə olunur.Şəkərli diabetdə, ağız boşluğunda yara olduqda (stomatit, gigivit),kəskin və xroniki enteritdə, enterokolitlərdə, kəsgin ağciyər vərəmindəÜ.m.-dən istifadə etmək olmaz.ÜZÜMÇÜLÜK – Üzümün becərilməsi ilə məşğul olan kəndtəsərrüfatı sahəsi. Ü. əhalini üzüm və kişmişlə, şərabçılıq və konservsənayesini xammalla təmin edir. Azərbaycan Respublikasında Ü. kəndtəsərrüfatı -nın əsas sahələrindən biridir.478