EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────BİOGEOKİMYA – geokimyanın bir hissəsi. Biosferdəorqanizmlərin iştirakı ilə gedən geokimyəvi prosesləri öyrənir.BİOGEOKİMYƏVİ DÖVRAN – bioloji dövranın bir hissəsi olubkimyəvi maddələrin mübadiləsi dövrəsini təşkil edir; canlıorqanizmlərin fəal iştirakı ilə təbiətdə kimyəvi elementlərin dövranı.BİOGEOKİMYƏVİ ƏYALƏT – biri digərindən torpaq, su, bitkivə heyvanat aləminin miqdarı və kimyəvi elementlərin, maddələrintərkibi ilə seçilən Yer səthinin ayrıca sahəsi. Termin və konsepsiyanınəsaslandırılması A.P. Vinoqradova (1949) aiddir.BİOGEOKİMYƏVİ XƏRİTƏLƏŞDİRMƏ – biogeokimyəvirayonlaşdırma xəritə və xəritə-sxemlərinin tərtibi. B.x. biosferinquruluşunu öyrənmək və biogeokimyəvi rayonlaşdırmada mühümmetod sayılır. B.x. konsepsiyası V.V.Kovalski (1957) tərəfindən dəqiqişlənib hazırlanmışdır.BİOGEOKİMYƏVİ PROSESLƏR – cansız və canlı sistemlərdə(biosenozlarda) və onların arasında gedən proseslər.BİOGEOKİMYƏVİ SİKL – kimyəvi maddələrin dövranı (qeyriüzvimühitdən canlı orqanizmlər vasitəsilə yenidən qeyri-üzvi mühitə).B.s. günəş enerjisi, qismən kimyəvi reaksiyası enerjisindən istifadəetməklə başa çatır. B.s.-i konsepsiya aspektində ilk dəfə V.İ. Vernadskiöyrənmişdir.BİOGEOSENOLOGİYA – ekosistem ekologiyasının bir bölməsiolub biogeosenozları və onların birliyinə yerin biosenotik örtüyünüöyrənir. B. elminin banisi V.N. Sukaçovdur. B-nın əsas vəzifəsimüxtəlif biosenozların quruluşunu, xassələrini, bioloji məhsuldarlığını,sərhədini, dinamikasını, dayanaqlığını, onların maddə və enerjiehtiyatını, biogeosenozların əmələ gəlməsində təbii təsirlərin vəantropogen amillərin rolunu tədqiq etməkdir. Meşə, kənd və sutəsərrüfatında, həmçinin təbiətin mühafizəsi probleminin həllində B.-nınböyük əhəmiyyəti vardır.BİOGEOSENOTİK QABIQ, HƏYAT TƏBƏQƏSİ, BİOFİLM –Yer səthinin (qurunun) bütün biogeosenozlarının məcmusu. B.q.-ınqalınlığı 200-300 m təşkil edir. Bax. biosfer.BİOGEOSENOZ – (Sukaçev, 1942), akosenoz (Kassal, Girgis.1965), senoekosistem (Bıkov, 1970), geoekosistem (Soçava, 1970),48