EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────horizontları üzrə torpaq nümunələrinin alüminium stakanlara yığıb 0,01dəqiqliklə ölçərək 105° temperaturda qurudub çəkməklə təyin olunur.Sonra bütün tədqiq olunan torpaq profili üçün torpağın rütubət ehtiyatıhesablanır.TORPAQDAN ÇOXMƏQSƏDLİ İSTİFADƏ – torpaq sahəsindənistifadə edərək onun təbii resurslarından bir neçə məhsul növü əldəetmək, məs., oduncaq və ov və ya kənd təsərrüfat məhsulu (regionda suaxarlarının sululuq dərəcəsini azaltmamaq şərtilə).TORPAQDAN İSTİFADƏ EDƏN – torpaqdan fiziki və ya hüquqiistifadə edən şəxs və ya təsərrüfat.TORPAQƏMƏLƏGƏLMƏ, torpaqəmələgəlmə prosesi – anasüxura canlı orqanizmlərin və onların çürüntü qalıqlarının təsirinəticəsində ondan torpağın əmələ gəlməsi prosesi. T.p. litosfer vəbiosferin kontaktında yaranır. Litosfer və biosferlə yanaşıtorpaqəmələgəlmə prosesində atmosfer və hidrosfer də iştirak edir. T.p.-nin əsas energiya mənbəyi günəş energiyasıdır. T.p. özündə kimyəvi,fiziki və bioloji hadisələri cəmləşdirir. Hazırda T.p-nə insan böyük təsirgöstərir.TORPAQLARIN AQROİSTEHSAL QRUPLAŞMASI – T.a.q. –torpaqların təsnifat vahidlərinin xassələrinə və ya hər hansı bir kəndtəsərrüfat bitkisinə, yaxud bitgi qrupuna münasibətdə yaxın aqronomikkeyfiyyətlərinə görə birləşdirilməsidir. Tərtib olunmuş bonitirovkaşkalaları və sinifləri əsasında Azərbaycan torpaqlarının aqroistehsalqruplaşması aparılmışdır (Q.Ş.Məmmədov, 1985,1991). Torpaqlar beşaqroistehsal qrupunda qruplaşdırılmışdır.I qrup – yüksək keyfiyyətli torpaqlar. Bu torpaqlar yüksək balla (81-dən çox) qiymətləndirilərək yüksək siniflərə (IX-X) daxil edilmişdir.II qrup – yaxşı keyfiyətli torpaqlar münbitlik göstəricilərinə görə61-80 balla qiymətləndirilmiş və VII-VIII bonitet sinfinə aid edilmişdir.III qrup – orta keyfiyyətli torpaqlar. Bu torpaqlar 41-60 ballaqiymətləndirilərək V - VI bonitet siniflərinə aid edilmişdir.IV qrup – aşağı keyfiyyətli torpaqlar, 21-40 balla qiymətləndirilmişvə III-IV bonitet siniflərinə aid edilmişdir.V qrup – kənd təsərrüfatı istehsalı üçün şərti yararsız torpaqlardır.Bura güclü şorlaşmış, güclü şorakətli, daşlı, bataqlıq torpaqları daxildir.456