EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────(Nervalife) firmasının hazırladığı «Kişi faktoru”» və «şizandra»” preparatlarınınhazırlanmasında bu bitkilərdən istifadə edilmişdir.ADRENALİN – böyrəküstü vəzinin hormonu, oksigendən istifadənivə arterial təzyiqi yüksəldir, maddələr mübadiləsini stimullaşdırır.ADSORBSİYA – qaz və ya məhluldan hər hansı maddənin maye vəya bərk cismin (adsorbentlərin) səth təbəqəsi ilə udulması prosesi.Havaya qarışmış xlor qazını aktiv kömürün udması A.-ya misal olabilər. A. dərəcəsi götürülən adsorbentin xassələrindən, A. edilənmaddənin təbiətindən və temperaturundan asılıdır. Temp-r yüksəldikcəA. zəifləyir. A. hava və qazların təmizlənməsində (məs. əleyhqazda), tezuçan məhsulların (benzin, efir, ətriyyat) udulmasında, bioloji aktivmaddələrin (vitamin, ferment, antibiotik və s.) alınması və təmizlənməsində,poliqrafiya, radioelektronika və s-də tətbiq olunur. A. hadisəsitəbiətdə geniş yayılmışdır.ADVENTİVLİK (lat. adventicus - yad) – hər hansı bir növün digərqruplaşmadan və ya yayıldığı yerdən gəlməsi (immiqrasiyası).ADVENTİKATOR – müəyyən qruplaşmaya təsadüfən daxil olannöv. (biol.)ADVENTİV ORQANİZMLƏR – insan tərəfindən təsadüfən və yamüəyyən məqsədlə digər iqlim zonalarından başqa şəraitə (həminvilayət üçün yeni şəraitə) gətirilən bitki və heyvanlar.AERASİYA (yun. aerhava) – havadəyişmə, havanı oksigenləzənginləşdirmə.1) Suyun A.-Sı – suyu oksigenlə zənginləşdirmək, suyu zərərliqatışıqlardan (həll olmuş qazlar, dəmir birləşmələri və s.) təmizləmək,həmçinin bioloji təmizləmə qurğularında çirkabdakı üzvi maddələri vədigər çirkləri minerallaşdıran mikroorqanizmlərin həyat fəaliyyətinitəmin etmək üçün tətbiq olunur.2) Torpağın A.-sı – torpaq havası ilə atmosfer havası arasında qazmübadiləsi. Qaz mübadiləsi zamanı torpaqdakı hava bitki köklərinin vəmikroorqanizmlərin tənəffüsünə lazım olan oksigenlə, yerə yaxın havatəbəqəsi isə bitkinin fotosintez prosesində istifadə etdiyi karbon qazı iləzənginləşir. Torpaq xırda dənəvər strukturlu olduqda A-ya əlverişlişərait yaranır və bitki daha yaxşı inkişaf edir.8