EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────təbii sərvətləri; bura açıq dənizin (iqtisadi zonanın 200 millikməsafəsində) canlı və cansız resursları, Antarktidanın təbii sərvətləridaxildir.BƏRABƏR YAYILMA – populyasiyada fərdlərin bərabərpaylanması, bütün fərdlər arasındakı məsafə eyni olur. B.y.-a fərdlərarasında kəskin rəqabət və ya antaqonizm səbəb olur.BƏRABƏRYARPAQLILAR (Isopoda) – ali xərçənglər dəstəsi;detrit, su bitkiləri, yarpaq çürüntüləri ilə qidalanaraq su hövzələrinitəmizləyir.BƏRƏ – 1) ov gözlənilən yer, pusqu, marıq; 2) çıxacaq yer, yol,aralıq; 3) bağ və bostanların arasındakı cığır, sərhəd, ara, mərz; 4)əkinləri suvarmaq üçün düzəldilən kiçik arx; 5) Sağım zamanıqoyunların saxlandığı çəpərlənmiş sahədəki çıxacaq.BƏRPA OLUNAN NÖV – yaxın keçmişdə sıradan çıxmış, nadirhesab olunan, hazırda isə fərdlərinin sayı, populyasiyasının müxtəlifliyivə arealının ölçüsü təhlükəsiz dərəcəyə (məhv olmaq nöqteyi-nəzərincə)çatan növ. B.o.n. xüsusi qərarla müəyyən vaxt keçdikdən sonra Qırmızıkitabdan çıxarılır, lakin onun üzərində mükəmməl müşahidələr davametdirilir.BƏRPA OLUNMAYAN TƏBİİ RESURSLAR – istifadəolunduqdan sonra hazırki dövrdə insan tərəfindən bərpa oluna bilməyəntəbii resurslar (minerallar, su, bəzi bitki və heyvan növü və s.). B.o.t.r.-larından da istifadə edilməsinə, onların əvəzedicisinin axtarıbtapılmasına əsaslanmalıdır.BƏRPA OLUNMAZ TƏBİİ MÜHİT – 1) təbii mühit (bitki örtüyü,torpaq, heyvanların sayının azalması) bütövlüklə və ya onun hər hansıbir komponenti dəyişərkən insanın meliorativ müdaxiləsi olmadan və yauzun müddət (onillər, yüzillər) təbii proseslər nəticəsində ilkinvəziyyətinə qayıda bilmir və ilkin bioloji vəziyyətini itirir. Bir sıraB.O.t.m. insanın təqsiri üzündən (mühitin çirklənməsi, başdan-başameşənin yox edilməsi və s.) baş verir. 2) B.o.t.m orqanizmin normalstrukturu və funksiyası kimyəvi maddələrin təsiri nəticəsində yaranır,bəziləri bərpa olunmur, bəziləri isə bu maddələrin təsiri dayandırıldıqdainkişaf etməyə başlayır.BƏZƏK BİTKİLƏRİ – bax: Dekorativ bitkilər.44