EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────bir çox balıqlar, akula və s.).TALLOFİTLƏR – tallomlu və ya ibtidai bitkilər (bakteriyalar,yosunlar, göbələklər, şibyələr).TAM SAKİTLİK ZONASI – qoruğun daxilində təbii proseslərəinsanın istənilən müdaxiləsi qadağan olunan ərazi (zona).TAM SIRADAN ÇIXMIŞ (DÖYƏNƏK) OTLAQ (SBOY) –Həddən artıq tapdanmış otlaq: ot örtüyü tamamilə məhv edilmişdir(dağılmışdır). Fitomeliorasiya yolu ilə bərpası tələb olunur.TANATOZ (yun. thanatos - ölüm) – bəzi heyvanların (adətənhəşəratların) özünü ölülüyə vurmaq qabiliyyəti ilə qoruyucu reaksiyası.TANATOLOGİYA – ölüm problemlərinin bioloji və fəlsəfiaspektlərini öyrənən elm.TANNİN (fr. Tannin – dərini aşılamaq) – Zülallarla və bir çoxbaşqa polimerlərlə (sellüloz, pektin maddələri) möhkəm rabitə əmələgətirmək qabiliyyəti olan, bitkilərdə geniş yayılmış fenol birləşmələriqrupu. Bitki mənşəli aşılayıcı maddələr tannid adlanır. T. aşı bitkilərininkökündə, oduncağında, yarpağında və meyvəsində olur. T. dərininaşılanmasında, pambıq parçaların boyanmasında və tibbdə (büzücümaddə kimi) işlədilir.TAPDALANMA – insan və heyvanlar tərəfindən tapdalanmanəticəsində torpağın bərkiməsi və bitki örtüyünün zədələnməsi (məhvedilməsi).TAPILMA YERİ (mestonaxojdenie) – Ayrı-ayrı bitki və heyvanıntapıldığı və ya müşahidə olunduğu yer.TARİXİ AMİL – cəmiyyətin tarixi inkişafı gedişi ilə yaranaraq təbiimühitə təsir göstərən amil (məs. Yerin atmosferində son 100 il ərzindəCO 2 -nin qatılığının artması).TARAKANLAR, YÜYÜRÜKLƏR (Blattoptera) – cücü dəstəsi.3000-dək, Azərbaycanda isə 8 növü var. T.-nın növündən asılı olaraqinkişafa 2 aydan 3-4 ilə qədərdir. Azərbaycanda evlərdə qara T. vəkürəni T., təbii şəraitdə isə Misir T.-ı və tünd T. ən çox təsadüf edilir.Əsasən gecələr fəal olurlar. Xəzəllərin altında, torpaqda, çörəkxanalarda,evlərdə və s. yaşayır. Bəzi T. xəstəlikləri və helmintləri yayırlar.Mübarizə tədbirləri sanitariya-profilaktika və kimyəvi üsullardadır.TARLAQORUYUCU MEŞƏ ZOLAQLARI – Tarlaların sərhədi424