EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────istifadə olunur. Lakin xlor suda olan çirkləndirici üzvi maddələrləqarışıqlı əlaqədə olduqda yüksək toksik, hətta konserogen maddələr, ocümlədən dioksinlər əmələ gələ bilər. Buna görə C.x. ozonlaşdırma iləəvəz olunur.SUYUN İON TƏRKİBİ – suda həll olan ionların məcmusu.SUYUN (RÜTUBƏTİN) MƏHSULDAR SƏRFİ – biosenozunüzvi maddələrin sintezinə, bitkinin transpirasiyasına və s. sərf etdiyisuyun miqdarı. S.m.s. biogeosenozun su rejiminin mühüm komponentisayılır.SUYUN MİNERALLAŞMASI – suyun qeyri-üzvi (mineral)maddələrlə (ion və kalloid halında) doyması; Minerallaşma dərəcəsiadətən mq/l və ya q/l-lə (bəzən kq/l) ifadə olunur.SUYUN SAFLIĞI – suyun işıq buraxması qabiliyyəti. Adətən Sekkidiski ilə ölçülür.SUYUN ŞƏFFAFLIĞI – suyun işıq buraxmaq qabiliyyəti. Əsasənsuda asılı halda həll olan üzvi və qeyri-üzvi maddələrin qatılığındanasılıdır. S.ş. antropogen çirklənmə və su hövzələrinin evtroflaşmasınəticəsində kəskin aşağı düşür.SUYUN ŞİRİNLƏŞDİRİLMƏSİ – İçməli (duzsuz) və təsərrüfatəhəmiyyətli su almaq üçün təbii suların tərkibindəki duzların miqdarınınazaldılması (adətən 1q/l-dək) prosesi. Əsasən, arid, habelə quraqlıqsahələrdə yerləşən və Yerin quru səthinin təqribən 60%-ini təşkil edən40-dan artıq ölkədə şirin su çatışmır.Aqreqat halını dəyişdirməklə (distillə, dondurma yolu ilə), həm dədəyişdirmədən (hiperfiltrasiya, yaxud əksinə osmos, ion mübadiləsi,üzvi həllelicilərlə suyun ekstraksiyası, ionların məsaməli elektrodlarlasorbsiyası və s.) suyu şirinləşdirmək mümkündür. S.ş. üsullarına müvafiqolaraq mütəlif suşirinləşdirici qurğu tipləri mövcuddur.SUYUN TƏMİZLƏNMƏSİ – Təbii su təchizatı mənbələrindən sukəmərinə verilən suyun keyfiyyətini müəyyən edilmiş norma göstəricilərinəçatdırmaq məqsədi ilə aparılan texnoloji proseslərkompleksi. Su, su kəmərinə verilməzdən əvvəl kaoqulyasiya, çökdürməvə süzmə yolu ilə durulaşdırılır, zərərsizləşdirilir (maye xlor, xlorluəhəng və ozonla). Kimyəvi tərkibi qənaətləndirici olduqda yeraltı sulartəkcə xlorla və ya ultrabənövşəyi şüalarla zərərsizləşdirilir. Suyu419