EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────buxarlanmaya bərabər olması kimi (519 min km 3 ) müəyyənləşdirilir.Ona görə su resursları tükənməyən resurslara aid edilir. Böyük və kiçikS.d. ayrılır. Böyük S.d.-da okean səthindən buxarlanan suyun bir hissəsiyağmurlar şəklində okeana qayıdır, bir hissəsi isə quruya aparılır vəorada da yağmurlar şəklində düşərək üç əsas istiqamətdə paylanır: 1) birhissəsi səthi axıma gedir: 2) bir hissəsi qrunta sızır (yeraltı axım) və birhissəsi atmosferə buxarlanır. Kiçik S.d.-da okean səthindən buxarlanansu yağmurlar halında okeana qayıdır.SUYUN DUZLULUĞU – suyun tərkibində olan duzların ümumicəmi. Venesian sisteminə (1958) əsasən təbii sular bölünür: təmiz sular(0,5% 0 ), miksoqalin və ya az duzlu (0,5-30% 0 ), euqalin və ya dəniz suyu(30-40% 0 ) və hiperqalin və ya çox duzlu (40% 0 -dən artıq), Təmiz (saf)su hövzələrinə çaylar, göllərin əksəriyyəti, euqalin su hövzəsinə –Dünya okeanı, hiperqalin su hövzəsinə bəzi göllər və dünya okeanınınbəzi sahələri aiddir.SUYUN EKSPERTİZASI – insanın fizioloji-gigiyena və təsərrüfatehtiyaclarını ödəmək üçün nəzərdə tutulan suyun dövlət standartınauyğun keyfiyytinin təyini.SUYUN HİPEPÇİÇƏKLƏMƏSİ – Yüksək qida maddələrinin(normadan çox) daxil olması ilə əlaqədar suyun olduqca intensiv «çiçəkləməsi”».S.h. zamanı yosunların biokütləsi (əsasən göy-yaşılyosunların) 100 mq/l-dən artıq olur.SUYUN XLORLANMASI – Suyun xlor və onun birləşmələri iləemalı; içməli suyu zərərsizləşdirmək üçün ən çox yayılmış üsul. S.x.sərbəst xlorun və onun birləşmələrinin mikrobların ferment sisteminindağıtması xassəsinə əsaslanır. İçməli suyu zərərsizləşdirmək üçün xlor,xloramin və xlorlu əhəngdən istifadə olunur. Xlorlamadan sonra suyadüşən mikrobları məhv etmək məqsədi ilə suya xlor artıqlaması ilə(qalıq xlor) qatılır. S.x.-dan 30 dəq. sonra qalıq sərbəst xlorun sudamiqdarı 0.3 mq/l-dən az olmamalıdır. S.x-ndan sonra suda pis iy verənmaddələr olarsa, belə hallarda xlorlamadan əvvəl suyu ammonyaklı vəya ammonium duzları ilə emal edirlər. Çöl şəraitində içməli suyuzərərsizləşdirmək üçün də su xlorlanır. Axar suları, üzgüçülükhovuzlarının suyunu zərərsizləşdirmək, istehsalat sularınırəngsizləşdirmək, dəmirsizləşdirmək və s. məqsədlə də xlorlamadan418