EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────istiqamətində (horizontlar üzrə) salınır. Zolaqların eni 10-15 m, birbirindənarası 3-4 m, cərgələrdə ağacların arası 1,5-3 m götürülür.Yamacın meylliyi 6°-dən çox olarsa S.m.z. terraslarda, sahəciklərdə vəərazini başdan-başa şumlamadan salınır.SUTOPLAYICI SAHƏ, SUTOPLAYICI HÖVZƏ – yağıntısularını toplayıb, çay yaxud gölə axıdan və suayrıcı xətlə hüdudlanmışsahə. Səthi və yeraltı S.s.-lər var: onların sərhədləri üst-üstə düşmür.Çayın (gölün) hövzəsi səthi sutoplayıcı kimi qəbul edilir. S.s. səthininquruluşu (relyefi) suyun axmasına xeyli təsir göstərir.SUVARMA ƏKİNÇİLİYİ – kənd təsərrüfatı bitkilərinin suvarmaşəraitində yetişdirilməsi. K.t. bitkiləri vegetasiya dövründə normalnəmliklə təmin olunmadıqda suvarmaya ehtiyac yaranır. Quraqrayonlarında suvarma sabit və yüksək məhsul alınmasını təmin edir.SUVARMA, İRRİQASİYA – meliorasiya növlərindən biri. S.-daməqsəd kənd təsərrüfatı bitkilərindən yüksək məhsul almaq, torpağın su,hava, istilik rejimlərini təmin edib nizamlamaqdır. Vegetasiya dövründəbitkinin inkişafı üçün torpaqda nəmlik çatışmadıqda S.-ya ehtiyacyaranır. S.k.t. bitkilərinin suya olan tələbatını təmin edir, faydalımikroorqanizmlərin inkişafına imkan yaradır, bitkinin qida rejimini, boyvə inkişafını gücləndirir, torpağın hava rejimini tənzimləyir vəməhsuldarlığı artırır, torpaqda çatışmayan rütubəti tamamlayır. S.müxtəlif üsullarla (səthi S., süni yağışyağdırma, torpaqaltı S., damcılı S.və s.) aparılır.SUVARMA NORMASI – bütün vegetasiya dövründə kəndtəsərrüfatı bitkilərinin tələbatını ödəmək üçün 1 ha torpaq sahəsinəverilən suyun miqdarı. S.n. vegetasiya dövründə bitkilərin inkişaffazalarında onların su sərf etməsinə, suvarılan torpaqlarda suyunitməsinə müvafiq olaraq dövri suvarma normalarına bölünür. Dövri S.n.müəyyən bitki əkilmiş tarlanın ha-na bir suvarma dövründə verilənsuyun miqdarıdır. Dövri suvarma yağmurlararası fasilələrdə torpaqdaçatışmayan rütubəti tamamlayır. Suvarılan rayonun iqlim şəraiti ilə sıxəlaqədardır. Torpaq və iqlim şəraitindən asılı olaraq respublikanın ayrıayrızonalarında hər hektar üçün S.n. pambığa 5.8-7.8, taxıla 2.7.-4.7,yoncaya 6.-9.6, üzüm bağına 4.5-5.9, çay plantasiyasına 3.5-4.0, tütünə4.0-4.5 min m 3 arasında götürülür.415