EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────qəsəbələr S.-dən böyük zərər görmüşdür. S.-lərə qarşı əsas mübarizətədbirləri hidrotexniki qurğuların (selötürən, selsaxlayan və s.) tikilməsi,fitomeliorativ, xüsusilə meşəmeliorativ işlərin yerinə yetirilməsi və s.-dən ibarətdir.SELEKSİYA (lat. selectio - seçmə) – 1) Bitki sortları və hibridlərinyaradılması. Heyvan cinslərinin yetişdirilməsi üsulları haqqında elm. 2)Kənd təsərrüfatı bitkilərinin və hibridlərinin, heyvan cinslərininyetişdirilməsi ilə məşğul olan kənd təsərrüfatı istehsalı sahəsi. S. bitki vəheyvanların irsi keyfiyyətlərini insana lazım olan istiqamətdədəyişdirmək məqsədi ilə onlara təsir üsullarını işləyib hazırlayır,əhalinin ərzaqla təmin olunmasında böyük rol oynayır. S.-nın nəzəriəsasını genetika təşkil edir. Ç.Darvinin təkamül nəzəriyyəsi, Q. Mendelinqanunları, saf xətlər və mutasiyalar təlimi və s. seleksiyaçılara bitkivə heyvan orqanizmlərində irsiyyətin şüurlu idarəetmə üsullarını işləyibhazrlamağa imkan verir. S. təcrübəsində hibridoloji analizin böyükəhəmiyyəti var. Bitkiçilikdə S. bir neçə istiqamətdə – məhsuldarlığa,keyfiyyətə, soyuğa, xəstəliyə və zərərvericilərə, quraqlığa davamlığınavə s. görə, heyvandarlıqda isə məhsuldarlıq və keyfiyyət, balaverməqabiliyyəti, dərinin rəngi, yerli şəraitə uyğunlaşma və s. görə aparılır. S.-nın təsbit edilən əsas üsulları seçmə, hibridləşdirmə, poliplodiya vəmutagenezdir. Azərbaycanın seleksiyaçı alimləri buğda (Arandəni, Şərq,Arzu, Gürgənə-1, Cəfəri və s.) pambıq 2833, 3038, 3312, Ağdam-3 vəs.), tut (Zakirtut, Xanlartut), qarğıdalı (Azərbaycan-3), xaşa (A3NİXİ-75), yonca (ASXİ-1, AzNİXİ-262) və s. bitki sortları, Azərbaycan dağmerinosu, Qafqaz camışı cinslərini yaratmışdır.SELEKSİYA OVLAMASI (OVU) – ov heyvanlarının sayınıazaltmaq və yerdə qalan sayı yaxşılaşdırmaq məqsədilə populyasiyanıntərkibindən arzuolunmayan fərdləri sıradan çıxarmaq.SELEKTOGENEZ – digər regiondan daxil olan növlərin həminregionda yaşaması qabiliyyəti.SELENOTROPİZM – ay işığından asılı olaraq bitkinin hərəkəti.SELİTEB ZONA, YAŞAYIŞ ZONASI – yaşayış məntəqəsidaxilində yaşayış məntəqələri yerləşən, sənaye, nəqliyyat və insanınəhatəsində mühiti çirkləndirən digər müəssisələrin tikilməsi qadağanolunan rayon.384