EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────üzvi maddə (liqnin-humus kompleksi, karbohidratlar, bitumlar və s.)olur. Müalicə məqsədi ilə (fiziki üsullarla müalicə) istifadə edilir. Kəndtəssərrüfatında gübrə kimi, kompost hazırlanmasında tətbiq olunur.Qumsuz və azgilli, kalsium, dəmir, fosfor duzları ilə zəngin S. kəndtəsərrüfatında heyvanların yeminə qatılır.SAPROTROFİYA – Ölü kütlənin üzvi maddələri ilə orqanizmlərin(saprotrofların) qidalanması.SAPROTROFLAR – Bitkilərin (ağacların qabığı, ölü oduncaq,töküntü, meşə döşənəyi) və heyvanların (leş, ekskrement) ölü kütləsi iləqidalanan heyvan (saprofaqlar) və bitki (saprofitlər) saprotroforqanizmləri.SARI TORPAQLAR – isti iqlim şəraitində rütubətli subtropikmeşələr altında əmələ gələn torpaqlar. Turş reaksiyalıdır. Podzollaşmaəlaməti, həm də qida madələrinin az olması ilə fərqlənir. Sarı rəng anasüxurda dəmirin miqdarının azlığı, yaxud torpaqda dəmir oksidininhidratasiyaya uğraması nəticəsində yaranır. Azərbaycanda əsasənLənkəran ovalığında yayılmışdır. Sitrus, çay, çəltik, tütün, efiryağlıbitkilər və s. becərilir.SARKOFAQLAR (yun. sarx - ət) – ət üzərində yaşayan və onunlaqidalanan orqanizmlər.SATURNİZM (lat. saturnus - qurğuşun) – texnoloji prosesdəqurğuşundan istifadə olunan istehsalatda işləyən adamlarınzəhərlənməsi.SAVANNA (isp. Sabana – Karib hindiləri dilindən söz) – tropik vəsubtropik enliklərdə tərkibində tək-tək ağaclar, ağac qrupları, kolluqlarolan ot örtüyündən ibarət bitkilik tipi. Ot örtüyündə boyu bəzən 3-5 m-əçatan taxıl otları üstünlük təşkil edir. Ağacları, əsasən, alçaq boyludur.Akasiya növləri, baobab üstünlük təşkil edir. S.-lar Afrika, CənubiAmerika, Cənubi-Şərqi Asiya və Avstraliyada geniş yayılmışdır.SAY, MİQDAR – Vahid sahədə və ya həcmdə populyasiyadafərdlərin sayı. Bir çox amillərdən (növün biotik potensialı, xarici mühit,biosenotik mühit, fərdlərin biotik əlaqəsi və orqanizmlərin hərəkət tərzidavranışı)asılıdır. Bitkilərin sayı təcrübə sahəsində fərdləri bilavasitəsaymaqla təyin edilir. Heyvanların sayı birbaşa saymaqla (o cümlədənvertolyotdan), onları tutmaqla (tələ, tor və s.). yuvaları saymaqla, torpaq382