EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────AVTOMEXANOXORİYA – toxumların yayılma üsullarındanbiri: meyvələrin açılması ilə əmələ gələn təzyiq nəticəsində toxumlarınmeyvədən ətrafa yayılması.AVTORADİOQRAFİYA,AUTORADİOQRAFİYA,RADİOAVTOQRAFİYA – təsdiq olunan obyektin üzərinə radioaktivşüalanmaya həssas fotoemulsiya qatı çəkməklə həmin obyektdəradioaktiv maddələrin paylanmasını öyrənən üsul. Bu zaman obyektindaxilindəki radioaktiv maddələr sanki özü öz şəklini çəkir. A-dan izotopindikatorların tətbiq olunduğu bütün sahələrdə (fizika, texnika,biologiya, təbabət və s.) geniş istifadə olunur. A. ilə bitki və heyvanorqanizmlərinin toxumalarında təbii radioaktiv elementlərin paylanmasıöyrənilir və s.AVTOTROFLAR, AVTOTROF ORQANİZMLƏR – həyatfəaliyyəti üçün lazım olan üzvü birləşmələrin fotosintez və hemosinteznəticəsində qeyri-üzvi birləşmələrindən sintez edən orqanizmlər. A. alibitkilərə (parazit və saprofitlərdən başqa, yosunlar və fototrofbakteriyalar) aiddir. Xlorofilli ali bitki və yosunlar üzvi maddəni günəşenerjisi hesabına karbon qazı və sudan, avtotrof bakteriyalar isə bə’zikimyəvi reaksiyaların enerjisi hesabına mineral birləşmələrdən sintezedir. Təbiətdə maddələr dövranında A.-rın rolu olduqca böyükdür.AVTOFERTİL BİTKİLƏR – öz-özünə tozlanma nəticəsindənormal toxum verən özümeyvəli bitkilər. Buğda, arpa, vələmir, darı,şaftalı, heyva, pomidor və s. bitkilər.AVTOXORLAR, AVTOXOR NÖVLƏR – yayılması toxum vəmeyvələrinin hər hansı bir təbii agenti vasitəsilə deyil, öz ağırlıqqüvvəsilə düşərək və ya qəflətən açılan meyvənin toxumlarınınmüəyyən məsafəyə (20 m radius) sıçraması ilə (məs. paxlalılar,ətirşahlar, bə’zi bənövşə növləri) yayılan bitkilər.41