EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────etibarilə çox uzun (2000 milyon ildən artıq) çəkən era. P.e-nınçöküntülərində yalnız ibtidai yosun və bakteriya qalıqlarına təsadüfolunur.PROTİSTOLOGİYA, protozoologiya (yun. protistos – ən birinci)– ibtidailər haqqında elm. Zoologiyanın bölməsidir. Təsvir edilmiş 15mindən çox ibtidai növünün 3500-ə qədəri insan və heyvanların parazitiolub ağır xəstəliklərin törədicisidir. Azərbaycan MEA Zoologiyaİnstitutunun P. laboratoriyası bu elmin əsas mərkəzlərindən biridir.PROTOBİOLOGİYA (yun. protistos – ən birinci) – biologiyanınbölməsi: bakteriyadan kiçik olanların həyat formasını öyrənir.PROTOBİOSENOZLAR – bakteriya və yosunlardan ibarət olanilk, primitiv (mürəkkəb olmayan) biosenozlar. Yerdə həyatın inkişafınınilk mərhələlərində mövcud olmuşdur. V.İ.Vernadskiyə görə P. Yerüzərində həyatın (biosferin) başlanğıcıdır.PROTOLOGİYA – çəmənləri öyrənən kompleks elm. Təbii vəsəpin aparılan çəmənlərdə yemin nəzəri əsasları və istehsalınıntexnologiyası işlənib hazırlanır.PROTOPLAZMA – xüsusi tərkibli canlı hüceyrə; rəngsizyarımmaye kütləsi formasında olub zülallardan ibarətdir.PROTOTROFLAR – zülal parçalaya bilməyən mikroorqanizmlər:ətraf mühitdə yerləşən, özünü qeyri-üzvi maddələrin oksidləşməsihesabına maddə və enerji ilə təmin edən mikroorqanizmlər (məs.kükürd, dəmir bakteriyaları). Termini alman alimi A.Fişer təklifetmişdir.PROTOZOOLOGİYA – zoologiyanın bölməsi: birhüceyrəliorqanizmləri-ibtidailəri öyrənir.PROYEKTİV ÖRTMƏ – Torpaq səthində bitkinin proyeksiyası.Bitkinin yerləşmə xarakteri, bitkinin sahədən istifadə dərəcəsi, bitkilərinsayı və s. haqda fikir söyləməyə imkan yaradır. Aşağıdakı P.Ö. ayrılır:torpağın bütün bitkilərlə ümumi örtülməsi, bir yarusun bitki iləörtülməsi (yarus örtülməsi), bir bitki növünün örtmə dərəcəsi, fərdiörtmə dərəcəsi (fərdin sahəsi), həqiqi örtmə (kök boğazında bitkininörtmə dərəcəsi). P.ö. təcrübə sahələri metodu ilə, şəkilçəkmə və s. ilətəyin edilir. P.ö. faizlə ifadə olunur.PSAMMOBİONTLAR – qumlu qruntlarda yaşayan orqanizmlər.PSAMMOFİLLƏR (yun. psammos - qum) – Qum səhralarınınheyvanları, yaşama şəraiti ilə əlaqədar xarakterik xüsusiyyətlərəmalikdir: tez hərəkət etmə, quma tez girmə (batma) qabiliyyəti, çoxhissəsi psammokserofillərdir.PSAMMOFİTLƏR – qumluqlar, xüsusilə qum səhralarına365