EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────edən əlamətlər, onların əksi ekosistemin reqressiyasını göstərir:– ekosistemin və onun biosenozunun, ümumi strukturununmürəkkəbləşməsi:– onlarda biokütlə və ölükütlənin, energiya ehtiyatının cəmininartması;– fitosenozun məhsulunun səviyyəsinin biosenozdakı tənəffüssəviyyəsinə nisbəti vahidə yaxınlaşır;– ekosistemdə məhsulun, onun ehtiyatına nisbətinin azalması;– xarici mühitin səthindən və ehtiyatlarından maksimum istifadə;– xarici mühitin biosenoloji mühitə güclü çevrilməsi;– senobiontların biosenoloji mühitə adaptasiya olunmasınıngüclənməsi;– daxili sistem maddələr mübadiləsinin rolunun çoxalması;– populyasiya, biosenoz və ekosistemin davamlılığının artması.PROLUVİUM (lat. proluo – yuyub çıxarmaq) – Dağyamaclarından aşınma məhsullarının müvəqqəti su axınları vasitəsi iləgətirilən və dağın ətəyi boyunca yığılan kövrək çöküntülər. Gətirməkonusları yaradır.PROPOLİS – arı yapışqanı – arıların bitkilərin tər tumurcuqlarındanhasil etdikləri və səbətin (pətəyin) ağzına yığdıqları yaşılımtıl sarı və yaqonur rəngli yumşaq qətranlı yapışqanlı maddə.PROSENOZ – Ümumi (Bıkov, 1957), müvəqqəti qruplaşma(Sukaçov, 1917), pioner senozu (Ramenski, 1938), qruplaşma (Alyoxin,1938), koloniya (Şaxov, 1946), prosenoz və yalançı fitosenoz (Neuhasl,1963) – orqanizmlərin birgə məskunlaşmasının qeyri sabit davamsızforması, biosenozun təşəkkül və ya sönmə fazası. Prosenozun başlanğıcmərhələsi üçün aşağıdakılar adi haldır: növlərin təsadüfən yığımı,onların diasporları külək, su və digər amillərlə asanlıqla aparılır; tezinkişaf edən, tez və bol meyvə (toxum) verən (xüsusilə bir-ikillik) vəvegetativ çoxalan bitkilər; ekotopun tam tutulması; ilbəil güclü dəyişmə.Tərkibinə görə prosenozlar bir neçə qrupa bölünə bilər.1. Prosenozlar- kaloniyalar adətən bir ekobiomorfun bir və ya birneçə növünün məskunlaşması. Onların populyasiyalarının sayı hər ilkəskin dəyişir, biosenoloji mühit əmələ gəlmir.2. Prosenozlar- qruplaşmalar – tərkibi xeyli müxtəlifdir, bir və birneçə ekobiomorfa aiddir.PROTEİDLƏR – zülalların digər maddələrlə birləşməsi nəticəsindəalınmış mürəkkəb zülallar.PROTEİN – Sadə zülallar, yalnız amin turşularından ibarətdir.PROTEROZOY ERASI – proterozoy arxey erasından sonra, vaxt364