13.07.2015 Views

EKOLOJİ LÜĞƏT

EKOLOJİ LÜĞƏT

EKOLOJİ LÜĞƏT

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────komponentlər.MÜLAYİM İQLİM – mülayim qurşaqların iqlimi: sərin yayı,mülayim – soyuq qışı, həmçinin ilboyu bərabər paylanan kifayət qədəryağıntısı olan iqlim.MÜLAYİM QURŞAQLAR – Yerin iki coğrafi qurşağı. Şimalyarımkürəsində təqr. 40° ilə 65° şimal enlikləri, cənub yarımkürəsində42° ilə 58° cənub enlikləri arasındadır. Sahəsi təqribən 132 mln. km 2(Yer səthinin 1/4-i). M.q.-da istiliyin və rütubətin sahələr və mövsümlərüzrə qradiyenti xeyli yüksək olduğundan burada müxtəlif landşaftzonaları (M.q-da meşə zonaları, M.q-ın çöl zonaları, M.q.-ın yarımsəhrazonaları və s.) yaranmışdır.MÜMKÜN BUXARLANMA – müəyyən ərazidə meteorolojişəraitdən asılı olaraq həddindən artıq nəmli torpaqdan və onun səthindəngedə bilən buxarlanmanın miqdarı. M.b.-mm-lə ölçülür və tənliklərləmüəyyən edilir. Azərbaycanda illik M.b. Naxçıvan MR-in Arazboyudüzənliklərində və Kür-Araz ovalığında 1400-1200 mm-dək, 3000 m-dən yüksəkdə olan dağlıq sahələrdə isə 400-300 mm arasında dəyişir.MÜRƏKKƏB MEŞƏLİK – meşəlikdə ağaclar bir neçə yarus(mərtəbə) yaradır.MÜŞAHİDƏ –emprik tədqiqatın əsas formalarından biri. Təcrübiməlumatların bilavasitə qazanılması yoludur. Elmi M.-lər əsasındamüəyyən fərziyyələr və ideyalar irəli sürülür. Elmi M.-lər müəyyəncihazlar (teleskop, mikroskop və s.) vasitəsilə həyata keçirilir.MÜŞAHİDƏÇİLİK – cisim və hadisələrdə zəif nəzərə çarpan, lakinmühüm olan xüsusiyyətləri daha tam və dəqiq sezmək qabiliyyəti. M.bilavasitə qavralınan obyektlərin dərindən təhlili ilə xarakterizə olunur.M. elmi-tədqiqat işləri sahəsində mühüm rol oynayır.MÜTLƏQ QURAQLIQ – fasiləsiz (15 gündən az olmayaraq)müşahidə olunan mütləq (heç bir yağmur düşmədən) quraqlıq.MÜTLƏQ ÖLÜM KONSENTRASİYASI – ətraf mühitinobyektlərində zəhərin ən kiçik konsentrasiyasının (qatılığı) təsirindəntəcrübə heyvanları 100% ölür. CL 100 və ya SK 100 simvolu ilə işarə olunur.MÜTLƏQ RÜTUBƏT – 1m 3 havadakı su buxarının qramla (q/m 3 )miqdarı (bax. havanın nəmliyi). Atmosferdə M.r. 0,1-1 q/m 3 -dən (qışdamateriklərin qütb enlikləri üzərində) 30 q/m 3 -ə qədər və daha çox(ekvatorial zonada) olur.327

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!