EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────çoxlu miqdarda M. toplanır. M.-rə bir çox pestisidlər, azot gübrələri(nitritlər), ağır metallar, bəzi dərmanlar, radioaktiv maddələr, viruslar,bakteriyalar və s. aiddir.MUTALİZM – müxtəlif növdən olan iki orqanizmin uzun müddətqarşılıqlı faydalı birgə yaşaması.MUTANTLAR – dəyişkənlik nəticəsində meydana gələn və hərhansı əlamətə görə normal tipdən fərqlənən, irsiyyətcə dəyişmişorqanizm formaları. M. təbii seçmədə ilk material sayılır.Məhsuldarlığın artırılmasında və süni mutagenezin nəzəri məsələlərininhəllində mutantlardan geniş istifadə edilir.MUTASİYALAR (lat. mutatio - dəyişmə) – genetik aparatdagenlərin bir allel vəziyyətdən başqa vəziyyətə keçməsi, xromosomlarınsayının və quruluşunun dəyişilməsini birləşdirməklə qəflətən başverəndavamlı (sabit) dəyişkənliklər. Generativ hüceyrələrdə baş verən M.(generativ M.) irsən nəslə keçir, çoxalmada iştirak etməyən bədənhüceyrələrində əmələ gələn M. (somatik M.) genetik alabəzəkliyə(mozaikliyə) səbəb olur. M. orqanizmin morfoloji, fizioloji vəbiokimyəvi əlamətlərinə toxunur. M.-ı adətən fenotipə görə deyil,genetik aparatın dəyişilmə xarakterinə görə təsnifləşdirirlər. Bubaxımdan M.-ı aşağıdakı tiplərə ayırırlar: 1) Xromosom sayınındəyişilməsi, yaxud genom M-ı; 2) ayrı-ayrı xromosom sayınındəyişilməsi, yaxud aneuploidiya; 3) Xromosom yerdəyişmələri (yaxudseqment M.-ı); 4) Gen yaxud nöqtəvi M.-ı. Hər bir növ üçün müəyyənxromosom yığımı xarakterikdir.MÜBADİLƏ REAKSİYASI – torpaqda və suda gedən ionlarınmübadiləsi reaksiyası. Maddələr məhlulu ilə orqanizmlər (xüsusiləonların kökləri), həmçinin torpaq məhlulu ilə torpağın bərk hissəcikləri(mikroaqreqatları) arasında ilk vəziyyətinə qayıtmaq prosesidir.Torpaqəmələgəlmə prosesində və orqanizmlərin maddələrmübadiləsində böyük əhəmiyyəti vardır.MÜHAFİZƏ OLUNAN LANDŞAFT – bəzi və ya bütün təsərrüfatişləri qaydaya salınan, yaxud qadağan olunan landşaft.MÜHAFİZƏ OLUNAN TƏBİİ OBYEKTLƏRİN KADASTRI –mühafizə əhəmiyyəti olan bütün ərazilərin və obyektlərinsistemləşdirilmiş məlumatlarının məcmusu. Bura əsas kadastr323