EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────MONOKLİMAKS KONSEPSİYASI – bu konsepsiyaya görəistənilən təbii zonada yalnız bir klimaks mümkündür, onunistiqamətində yavaş getsə də bütün qruplaşmalar inkişaf edir.MONOKULTURA – təsərrüfatda becərilən yeganə kənd təsərrüfatıbitkisi; bir tarlada eyni bitkinin və ya eyni növün növbəli əkin sisteminəzərə alınmadan uzun müddət (illər boyu) becərilməsi. Bir qaydaolaraq M. mənfi ekoloji və iqtisadi nəticələrə səbəb olur.MONOQAMİYA (heyvanlarda) (yun. gamos - evlilik) – erkək vədişi cinslər arasında əlaqə. Vəhşi qazlarda M. bir mövsüm,bəziördəklərdə yuva quranadək, canavar, tülkü, qunduzda və s. adətən birmövsüm, meymunlarda isə bir neçə il davam edir.MORENLƏR (fr. moraine) – buzlağın gətirdiyi və çökdürdüyüsüxur qırıntılarıdır. M. iki qrupa bölünür: hərəkətdə olan M. və çökmüşM. Dağ buzlaqlarında hərəkətdə olan M. üst, daxili və dib M.-nəbölünür. Üst M. dərənin yamaclarında buzlağın üstünə tökülən süxurqırıntılarıdır. Adətən üst M. buzlaq dilinin yanlarında toplanır və yan M.adlanır. Buzlaqlar bir-birinə qarışdıqda onların yan M.-i birləşibaşağıda, buzlaq dilinin ortasında orta M. əmələ gətirir. Buzlağın üstünətökülmüş qırıntıların bir hissəsi yarıqlardan buzlağın içərisinə batır vədaxili M. əmələ gətirir.Buzlağın altında, buzlağın hərəkəti zamanı yataqda qoparılmışqırıntılardan dib M. əmələ gəlir. Çökülmüş M. buzlaqlar çəkildikdənsonra onun yerinə qalan müxtəlif qırıntı materiallarından əmələ gəlmişmoren örtüyündən və moren tirələrindən ibarətdir. Bunların arasında,buzlaqların qarşısında çöküb qalmış süxur qırıntılarından ibarət tərələrxüsusi yer tutur və onlar uc M. adlanır. Moren materiallarının qeyribərabərçökməsi, habelə buzlaqların yeri eşib dağıtmasından alçaqhündür,təpəlik-düzənlik relyef əmələ gəlir ki, belə relyefə moren relyefivə ya moren landşaftı deyilir.MORFOGENEZ –ONTOGENEZ və ya filogenez nəticəsindəorqanizmlərdə morfoloji quruluşun inkişafı prosesi.MORFOİQLİM ZONASI – relyefəmələgətirən proseslərinxüsusiyyətinə görə ayrılan təbii zona.MORFOLOGİYA (bitki və heyvan) – bitki və heyvanorqanizmlərinin forma və quruluşu haqqında elm.320