EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────və üzüm plantasiyaları və s.): 3) dekorativ mədəni ekosistemlər (parklarvə xiyabanlar): 4) aqroekosistemlər və ya aqrosenozlar-tərkibi və torpaqşəraiti insan tərəfindən nizamlanan birillik və ikiillik cərgəaralarıbecərilən bitkilər: 5) Qapalı əkinlər-torpaq və hava mühiti nizamlananbitkilər (örtülü şitillik, orenjeriya).MƏDƏNİ LANDŞAFT – bax: Mədəni ekosistemlər.MƏHV ETMƏ – fərd qrupu, populyasiya və ya növün bir hissəsininvə ya cəminin təqib edilməsi, yaxud hədsiz istismarı, həmçinin bilərəkdən(müəyyən məqsədlə) – bilavasitə və ya dolayı yolla mühitə təzyiqgöstərməklə (məhv etmə, çirkləndirmə, dəyişmə) yoxa çıxması.MƏHSUL EHTİYATI –qruplaşmada toplanan biokütlənin miqdarı.Adətən ali bitkilər tərəfindən toplanan ehtiyat təyin edilir. Ümumiehtiyat, faydalı ehtiyat (məs. oduncağın, yemin ehtiyatı) ölü ehtiyat(məs. töküntünün, meşə döşənəyinin ehtiyatı) növləri ayrılır.MƏHSULDARLIQ – biosenozun (o cümlədən su biosenozu) vəaqrosenozun müəyyən sahəsindən götürülən faydalı məhsul ehtiyatı(sent/ha ilə).MƏHSULDARLIQ HƏDDİ QANUNU – K.Pratt (1965) tərəfindəntəsvir olunmuşdur, buna görə gübrələrin tətbiqinin əsassız olaraqartırılması məhsuldarlığın yüksəlməsi sürətinin azalmasına doğru gedir.MƏİŞƏT AXINTILARI – kommunal təsərrüfatının maye tullantıları.Şəhər adamlarının sutka ərzində işlətdiyi təmiz su (300-400 l) mühitəgüclü çirklənmiş halda, qayıdır. Tərkibində neft maddələri, asılı maddələr,xloridlər, sulfatlar, nitritlər, nitratlar, ammonium-azot olur. Sintetik aktivmaddələrin (məs: yuyucu toz) tərkibində fenol, dəmir, mis, sink, nikel,xrom, qurğuşun, kobalt, alüminium, kadmium olur.M.a.-nın yenidən işlənməsi şəhər ekologiyasının çətin problemlərindənbiri hesab olunur.MƏİŞƏT RADİASİYA YÜKÜ – nüvə enerjisi istehsalı və yaradiaktiv şüadan xüsusi istifadə ilə əlaqədar olmayan aşağı dozadaionlaşdırcı şüaların insana təsiri, M.r.y: məişət cihazlarından istifadəzamanı alına bilər. (ilk növbədə lümunafor istifadə olunan rənglitelevizorlar, işıqverən amferblatlı saatlar), həmçinin rentgen müayinəsizamanı (rentgen cihazı ilə xidmət göstərən tibbi personalın şüalanmaehtimalı var).MƏİŞƏT SÜZGƏCLƏRİ (içməli su üçün) – suyu üzvi maddələrinçirkləndiricilərindən (fenol, neft maddələri) ağır metalardan təmizləyən,həmçinin suyun codluğunu azaldan xüsusi qurğular.308