EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────M-MADDƏLƏR MÜBADİLƏSİ – maddələrin biogeokimyəvidövranı – maddələrin biosferdə dövri olaraq çevrilməsi və qarışması;onların mühüm nizamlayıcısı ekosistemlər olub orada elementlərin əsashissəsi çoxsaylı daxili dövrlərini başa vurub (kiçik dövrlər: biotabiosenotikmühit). Bu xüsusilə suya, karbon qazına, oksigenə, azota,fosfora, kükürdə, dəmirə, maqneziuma və metabolizm proseslərindəiştirak edən senoekosistemin biotrof, allelopatik və allelopolikkanallarından keçən digər maddələri.MADDƏLƏRİN BİOTİK DÖVRANI – torpaq, bitki, heyvanataləmi və b. orqanizmlər arasında maddələrin daim sirkulyasiyası.MADDƏLƏRİN MÜBADİLƏ FONDU – qida maddələrinin aktivvə mümkün fondu, orqanizm və ətraf mühit arasında tez mübadiləxarakterikdir. Bəzən M.m.f. maddələrin mümkün fondu adlanır.MADDƏLƏRİN TRANSFORMASİYASI – kimyəvi, fiziki vəbioloji faktorların təsirilə kimyəvi maddələrin ətraf mühitdə çevrilməsiprosesi.MAĞARA – yer qabığının üst qatında yer səthindən bir, yaxud birneçə girişi olan iri boşluq. Əsasən, suda asan həll olan süxurların (əhəngdaşı, dolomit, gips. daşduz və s.) yuyulması və oyulması nəticəsindəəmələ gəlir. Abraziya, eroziya və s. proseslər nəticəsində əmələ gələnM.-lar da var.İbtidai icma quruluşunun sonlarında Avropa, Asiya, Afrika vəAmerika tayfaları süni M-lardan daha çox istifadə etmişlər. Belə M-lardan heyvan və ibtidai insan sümüyü, əmək alətləri, divarlarda vətavanda rəsm və naxışlar (Azıx mağarası, Kap mağarası və s.) aşkarolunmuşdur.MAĞARA SULARI – Yer qabığında mağara boşluqlarına dolanyeraltı sular. Buranın həyatı spesifik, zəngin və müxtəlifdir.MAKROBENTOS (yun. makros – böyük, uzun) – bədənininölçüsü 2 mm-dən böyük olan dib (bentos) orqanizmlərinin məcmusu(həşəratların sürfələri, iri molyuskalar, polixetlər, xərçəngkimilər və s.).MAKROBİOLOGİYA – bəzən ekologiyanın sinonimi kimi istifadə287