EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────suda yaxşı həll olur: canlı təbiətdə geniş yayılmışdır. İnsan vəheyvanların bütün orqan və toxumalarında, bitki orqanizmlərində –əsasən meyvə və giləmeyvələrdə (xüsusən üzümdə), tərəvəz, bal və s.-də var. Bəzi bakteriyalar üçün Q. yeganə enerji mənbəyidir. Q. maddələrmübadiləsi reaksiyalarından çoxunda iştirak edir. İnsan qanında Q.-nınmiqdarı təqribən 100 mq/%-dir. və neyrohumorol yolla təqdim olunur.Sənayedə Q-nı nişastanın hidrolizi yolu ilə alırlar. Qənnadı sənayesindəistifadə olunur; tibbdə müalicə vasitəsi kimi toz və həb şəklində, habeləizotonik (4,5-5%) və hiprotonik məhlul (10-40%) halında işlədilir.İzotonik məhlulları dəri altına vururlar. (Orqanizmdə mayeni artırmaqməqsədilə). Asan mənimsənilə bilən qida maddəsidir.QLÜKOZİDLƏR – monosaxarid (qlükoza) və hər hansı lifinbirləşməsindən əmələ gələn maddələr qrupu. Qlükozidlər bir çoxbitkilərdə olur və onlara bəzən acı dad verir.QLYASİOLOGİYA (lat. glacies - buz) – buzlaqların əmələgəlməsi, fiziki xassələri, inkişafı, fəaliyyəti və Yer səthinə təsirihaqqında elm.QOBU – müvəqqəti və ya az miqdarda daimi suların yerin səthindəəmələ gətirdiyi mənfi relyef forması (dərə.). Dibi az meylli-batıq,yamacları qabarıq olur. Q-nun uzunluğu bir neçə km, dərinliyi isə 10-15m və daha artıq ola bilər. Yamacları və dibi çimli, bəzən kol və meşə iləörtülü olur. Azərbaycanda dağətəyi rayonlarda çoxlu miqdarda Q.vardır.QORUQ FONDU – 1) Təbii (xüsusi) qorunan ərazilərdəki bütünsahələrin cəmi; 2) Ölkə və ya regiondakı qoruqların cəmi.QORUQLAR – elm, mədəniyyət və təsərrüfat üçün müstəsnaəhəmiyyəti olan, dövlət tərəfindən mühafizə edilən ərazilər(akvatoriyalar). Q. təbiətin ən yaxşı mühafizə formalarından biridir.Burada müxtəlif təbii zonaların xarakterik landşaftları, kökü kəsilməkdəolan, yaxud nadir hallarda rast gələn bitki və heyvan növləri, eləcə dəaradan çıxmaq təhlükəsinə məruz qalan təbii komplekslər və onlarınkomponentləri, mağaralar, şəlalələr, buzlaqlar və s. qorunur. Q.-dageoloji kəşfiyyat işləri, şumlama, mal-qara otarması, turizm, ov etmək,balıq tutmaq, ağac kəsmək, bitkiləri məhv etmək, ümumiyyətlə təbiisərvətlərdən istifadə etmək və onların təbii halını pozmaq qadağan267