EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────məntəqəsi (kurort, bağ-daça).QƏFİL FIRTINA, ŞKVAL – qısa müddətli külək sürətinin kəskinartması və istiqamətini dəyişməsi. Q.f zamanı küləyin sürəti 20-30m/san-dən çox, davamiyyəti isə bir neçə dəqiqə olur. Q.f. xüsusilə güclükonvensiyada, həmçinin soyuq atmosfer cəbhələrində müşahidə olunur.QICQIRMA – mikroorqanizmlərin və ya onların hasil etdiyifermentlərin təsiri ilə üzvi maddələrin anaerob şəraitdə parçalanmasıprosesi. Bu zaman gedən oksidləşmə-reduksiya reaksiyaları nəticəsindəmikroorqanizmlərin həyat fəaliyyəti üçün zəruri olan enerji alınır vəmüxtəlif kimyəvi birləşmələr əmələ gəlir. Mikroorqanimzlər həminbirləşmələrdən aminturşular, zülallar, üzvi turşular, yağlar və bədəninbaşqa komponentlərinin biosintezi üçün istifadə edir.Sərbəst oksigen olmayan şəraitdə baş verən anaerob Q.-larındanbaşqa aerob şəraitdə keçən qıcqırmalar da vardır. Belə Q.-lardamikroorqanizmlər havanın sərbəst oksigenindən istifadə edir.QIJILAR (Polypodiopsida) – qıjıkimilər şöbəsinin sinfi. Qazıntıhalında tapılan (ilk qıjılar) və hazırda yaşayan nümayəndələri vardır.300 cinsə daxil olan 10000 növü məlumdur. Azərb-da 56 növüyayılmışdır. Sporlarla çoxalan bitkidir. Q. bitki örtüyünün, xüsusənmeşə formasiyalarının əsas komponentidir. Q. arasında dekorativ,aşılayıcı, boyaq və s. əhəmiyyətli növlər də vardır. Bəzi Q. zəhərlidir.QIRQOVULKİMİLƏR (Phasianidae) – toyuqkimilər dəstəsininbir fəsiləsi. Fəsiləyə 50-dən artıq cins və 180-ə qədər növ aiddir.Azərbaycanda 7 növü: bildirçin, dağkəkliyi, turac, Qafqaz uları, Xəzəruları, boz kəklik (çil) və qırqovul yayılmışdır. Tarla, çöl və çəmənlərdə,meşə, göl və qamışlıqlarda, dağlarda, qayalıqlarda yaşayır. 6-20yumurta qoyur. Giləmeyvə, toxum, bitki, həşərat və onurğasızheyvanlarla qidalanır. Kənd təsərrüfatına xeyir verir. Ov quşlarıdır. Bəzinövləri ev quşlarının əcdadıdır. Tovuz quşu əhliləşdirilmiş, qırqovulovçuluq təsərrüfatlarında saxlanılır.QIRILMA, QIRĞIN DÜŞMƏ, MƏHV OLMA – (ZAMOR) –Donmuş su hövzəsində oksigenin miqdarının azalması ilə əlaqədar suheyvanlarının, xüsusən balıqların qırılması (məhv olması). Q. bəzənsuyun sənaye tullantıları ilə çirklənməsi nəticəsində də baş verə bilər.QIRMIZI KİTABLAR – Nəsli kəsilmək təhlükəsinə məruz qalan263