EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────qarğa, dolaşa, zağca, zığ-zığ, sağsağan və s.-nin göstərmək olar. Birqismi siçan və həşəratlarla qidalandığı üçün faydalıdır. Bəziləri isəəkinləri, quş yumurtalarını və onların balalarını məhv etdiyinə görəzərərlidir.QARIN “ÇİÇƏKLƏMƏSİ” – bax: Xionofitlər.QARIŞIQ MEŞƏLİK – iki və daha çox ağac cinsindən ibarət olanmeşəlik. Məs. vələsli-ağcaqayınlı-palıdlıq və s.QARIŞQALAR (Formicidae) – pərdəqanadlılar dəstəsinin birfəsiləsi. Tropik ölkələrdə çoxdur. Qafqazda 160-dan çox, Azərbaycanda90-a qədər növü məlumdur. Fomica cinsindən olan kürən meşə Q.-rıbiosenozda mühüm rol oynayır; xırda onurğasızları məhv edir, sorucuhəşəratlarda, başlıca olaraq mənənələrlə simbioz münasibətdə(“trofobioz”) olur. Kürən meşə Q-.ının bəzi növlərindən yarpaqgəmiriciləri ilə mübarizədə istifadə edirlər. Buna görə də Q.-ın vəbunların yuvalarının qorunmasına dair tədbirlər görülür.QARŞISI ALINAN NƏZARƏT – yeni binalar, texnoloji proseslərvə təmizləyici qurğular layihələşdirdikdə və tikdikdə sanitar-gigiyenaqayda və normalarının yerinə yetirilməsi üzərində müşahidə, (nəzarət).QASIRĞA, BURAĞAN – havanın sütun və ya qıf formasındaburulğanlı hərəkəti. Q.-nın diametri bir neçə on metrdən (dənizdə) birneçə yüz metrə (quruda) çatır, öz oxu ətrafında 50-100 m/san sürəti iləfırlanır və 10-20 m/san sürəti ilə öz yerini dəyişir. Dənizlərdə də Q.hadisəsi olur və dəniz «xortumu»” adlanır. Q. yer səthində qızmışhavanın üstündə atmosferin şaquli müvazinətinin pozulması nəticəsindəəmələ gəlir. Çox böyük dağıdıcı qüvvəyə malik olan Q. tutqun rəngdəolub yer səthindən buludlara qədər qalxır.QAYAÜSTÜ TƏSVİRLƏR – petroqliflər, obrazlı yazılar – ayrıayrımağaraların divar və tavanlarında təbii daş, qaya üzərində mineralrənglərlə (əsasən, oxra ilə) oyma və ya döymə üsulu ilə çəkilmiş qədimşəkillər. Q.t. Paleolitdən orta əsrlərə qədər bütün dövrləri əhatə edir.Q.t.-də insan, heyvan (vəhşi öküz, at, mamont, gərgədan, ayı, aslan vəs.) təsvirləri, yaşayış məskənləri, dini ayinlər, ov, döyüş və əməksəhnələri, damğalar və s. əks olunmuşdur. Azərbaycanda Q.t.Qobustanda, Abşeronda, Ordubad rayonundakı Gəmiqayada vəKəlbəcər rayonundakı Dəlidağda aşkar edilmişdir. Q.t. tarixin müxtəlif258