EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────və istiyədavamlı, maddələr mübadiləsi yavaş gedən bitkilər.Poykilokserofitlər – su çatışmadıqda (tərkibində 2-5% su olduqda)anabioz hala düşən, lakin tənəffüs tam mühafizə olduğu üçün hüceyrətəşkili pozulmayan bitkilər.KSENOBİOTİKLƏR – canlı biosfer üçün yad maddələr; çox vaxtzəhərli olur (pestisidlər, ağır metallar, fenollar, detergentlər, plastikkütlələr və s.).KSERİT SUKSESSİYA – ilkin suksessiya formalarından biri olubçılpaq qaya, qumlar və yə başqa qeyri-üzvi mənşəli töküntülər(çöküntülər) üzərində bitki örtüyünün inkişafı. Belə substratlar zəifsusaxlama qabiliyyətinə malik olduğundan suksessiyanın ilkmərhələlərində quru şəraiti ilə xarakterizə olunur.KSEROFİTLƏŞMƏ – insan fəaliyyətinin təsiri nəticəsindəekosistemlərdə, landşaftlarda torpağın nəmliyinin tədricən azalması vəquraqlaşmanın artması. K. ekosistemin məhsuldarlığını azaldır,biosenozu dəyişdirir, fitosenozlarda kserofitlərin çoxalmasına, çox vaxtbozqırlaşmaya və səhralaşmaya səbəb olur. Güman edilir ki, YaxınŞərqin bütün səhraları insan fəaliyyətinin təciri nəticəsində yaranmışdır.Saxara səhrasının sahəsi bu səbəbdən ildə 100 min ha artır. K. prosesinibərpa olunmayan hesab etmək olmaz. Bir sıra təbiəti mühafizə tədbirləri(tarlaqoruyucu meşə zolaqları, torpağın münbitliyini artırmaq, suvarma,torpaqqoruyucu aqrotexnika, otlaqların düzgün istifadəsi, torpaqda subalansının saxlanması və s.) həyata keçirməklə K.-nin qarşısını almaqmümkündür.KSEROMORFİZM (yun. xeros – quru və morpe – forma,görünüş) – quraq yerlərdə yaşayan kserofitlərin morfoloji-anatomikquruluş xüsusiyyətləri, yarpaq səthinin kiçilməsi, xırda hüceyrəli kiçikağızcıqların çox olması, sıx damarlanma, ağızcıq üzərində mum örtükvə yarpaq üzərində tükcüklərin əmələ gəlməsi ilə xarakterizə edilir. K.yarpaqların itməsi, kladodilər və ya tikanların (kaktusda) əmələ gəlməsiilə əlaqədardır. Bu dəyişikliklər bitkilərdə transpirasiyanın intensivliyiniaşağı salır, bitkinin quraqlığa davamlığı artır.KSİLOBİONT (yun. xylon – kəsilmiş ağac və) – oduncaqdayaşayan və qismən onunla qidalanan orqanizm.KSİLOFAQLAR – oduncaqla qidalanan bitkilər.249