EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────mühafizə etməyə yönəldilmişdir. Əsas vəzifəsi bitki mənşəli importmallarının ekspertizası, kənd təsərrüfatı yerlərinin yoxlanması, K.zərərverici, xəstəlik yaxud alaqların aşkar və məhv edilməsi, K. qoyulanrayonlardan toxum və əkin materiallarının gətirilməsi üzərində qaydaqoymaqdan ibarətdir.KARANTİN XƏSTƏLİKLƏRİ, KONVENSİONXƏSTƏLİKLƏR – karantin gözlənilməsi tələb olunan, Beynəlxalqkarantinə, yaxud Beynəlxalq sanitariya sazişlərinə aid olan infeksionxəstəliklər. K.x.-nə taun, vəba, sarı qızdırma, təbii çiçək aiddir.Ümumdünya Səhiyyə təşkilatı 1970 ildə səpkili və qayıdan yatalaqxəstəliklərini K.x. siyahısından çıxarmışdır.KARANTİN NÖV – Müəyyən qruplaşma üçün təhlükəli olan növ.Karantin nəzarəti altına alınır.KARANTİYA NÖVÜ – Bu regionda rast gəlməyib, başqaregiondan gətirilməsi arzu olunmayan bitki və ya heyvan növüdür(təsərrüfat və ya tibbi nöqteyi-nəzərincə təhlükəli ola bilər).KARBOHİDRAT ÇİRKLƏNMƏSİ – su mühitinin, hidrobiontlarınkütləvi çürüməsi nəticəsində əmələ gələn məhsullarla (karbohidratlarla)çirklənməsi.KARBON QAZI – CO 2 , karbon 4-oksidin başqa adı, karbonun başoksidi; rəngsiz qazdır, sıxlığı 0,0019 q/sm 3 -dir, -56,6°C-də mayeləşir, -78,5°C-də də donur. Adi təzyiqdə -78,5°C-də mayeləşmədən birbaşabərkiyib qaraoxşar ağ kütləyə (“quru buz”a) çevrilir. 2000°C-dən yuxarıtemperaturda dissosiasiya olunaraq, karbon 2-oksidlə və oksigenəayrılır. Suda nəzərə çarpacaq qədər (20°-də kütləcə 0,169%) həll olur vəqismən reaksiyaya girib karbonat turşusu H 2 CO 3 əmələ gətirir. CO 2yanmır və yanmaya kömək etmir. Közərdilmiş kömürlə reaksiyadan(CO 2 + C = 2CO) metallurgiyada geniş istifadə olunur. Mis 2-oksidiniştirakı ilə hidrogenlə reaksiyaya girib metana çevrilir. Havanın həcmcə0,03%-i SO 2 -dir, hidrosferdə onun miqdarı 1,4 ⋅ 10 14 tondur. Bitkilərfotosintez prosesində havadan CO 2 alır. CO 2 qazlı su, pivə və şəkəristehsalında, “quru buz” hazırlanmasında, yanğının söndürülməsində vəs. işlədilir.İnsan və heyvan orqanizmində CO 2 tənəffüs və qan dövranınıntənzimlənməsində iştirak edir. Havada karbon qazının normadan çox228