EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────fundamental tədqiqatların koordinasiyası üzrə dövlətarası proqram(MFB). Ümumittifaq bioloji proqramının davamı olaraq YUNESKOnunBaş konfransının 16-cı sessiyasında qəbul olunmuşdur. 1984-cü iləqədər bu proqramda 90-a qədər dövlət iştirak etmişdir. MAB-ın əsasvəzifəsi – dünyanın müxtəlif rayonlarında insanın biosferdə gedənproseslərə təsirini öyrənmək üçün kompleks çoxillik tədqiqatlaraparmaq, həmçinin bu proseslərin dəyişilməsinin insanın özünə təsiriniöyrənməkdir. Proqrama 14 layihə daxil edilmişdir. Bu layihələr yerinəsas biomlarına (meşə, tundra, savanna, çöl, səhra və s.), bütövlükdəətraf mühitə insanın çoxtərəfli təsirinin (torpaqdan istifadə, mühəndistexnikiişlər, energiyadan istifadə və s.) öyrənilməsinə həsr edilmişdir.Bu layihələr çərçivəsində 1000-ə yaxın «çöl» layihələri”, o cümlədənmeşə ekosistemlərinə havanın çirklənməsinin təsirinin öyrənilməsi, yenisuvarma sistemlərinin fəaliyyəti yerlərdə ətraf mühitin müxtəlifkomponentlərinin dəyişilməsi üzərində müşahidə aparılması, resurslarınçoxtərəfli qiymətləndirilməsi ilə əlaqədar tədqiqatların yerinəyetirilməsi, müxtəlif dağ sistemlərində turizmin inkişafının təsirininöyrənilməsi məsələləri işlənib hazırlanır. Biosfer qoruqlarınınyaradılması da MAB-ın diqqət mərkəzindədir.İNSANI ƏHATƏ EDƏN TƏBİİ MÜHİT – insana və onuntəsərrüfatına hərtərəfli təsir göstərən abiotik və biotik faktorlarınməcmusu. İ.ə. e.t.m. öz növbəsində insanın təsirinə məruz qalır.İNSANIN İQLİMƏ UYĞUNLAŞMASI – orqanizmin adətetmədiyi iqlim şəraitinə aktiv uyğunlaşması (adaptasiya) prosesi.İqlimin dəyişilməsi çox vaxt orqanizmə stimuledici təsir göstərir ki, buda adamları kurortlara göndərərkən nəzərə alınır.İNSANLAŞMIŞ TƏBİƏT – insan fəaliyyəti ilə dəyişdirilən təbiət.Elmi-texniki inqilab şəraitində cəmiyyət və təbiətin qarşılıqlı təsirinəticəsində yaranır. Termini V.Q.Afanasyev (1981) təklif etmişdir. Bax:Antroposfer, NOOSFER.İNSEKTARİY (lat. insectum – həşərat) – cücüləri artıran, saxlayanvə onların üzərində müşahidə aparılan bina. Bitkilərin bioloji mühafizəsiməqsədi ilə faydalı cücülər (entomofaqlar) artırılır.İNSEKTİSİDLƏR – pestisidlərin bir qrupu olub zərərli cücülərəqarşı istifadə edilən kimyəvi maddələr. Bölünürlər: xlorüzvi İ.220