EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────mənimsənilən forması ilə zənginləşdirir. Orqanizmlərin fəaliyyəti vəməhv olması nəticəsində torpağa və su hövzələrinə çoxlu miqdardatərkibində azot olan üzvi maddələr daxil olur. A. prosesi nəticəsindəonlar minerallaşır və yenidən bitki və müxtəlif mikroorqanizmlər tərəfindənmənimsənilə bilir. Yaxşı aerasiyalı neytral, kifayət qədərrütubətli torpaqlarda A. prosesi müvəffəqiyyətlə keçir.AMPEL BİTKİLƏRİ – asma vazalarda (ampellərdə), dibçəklərdəvə s. becərilən sallaq və ya sürünən gövdəli, gözəl yarpaqlı bəzəkbitkiləri. A.b. ilə otaqları, eyvanları, ictimai binaları, sütun, tağ vəpostamentləri bəzəyirlər.AMPLİTUDA (yun. amplituda - ölçü) – hava temperaturunun vəatmosfer təzyiqinin gündəlik, aylıq və ya çoxillik ən alçaq və ən yüksəkgöstəriciləri arasındakı fərqi ifadə edən kəmiyyət. Məs., Bakıdayanvarda havanın orta temperaturu 3°, iyulda isə 25°-dir. Deməli A. -22-dir.ANA SÜXUR – bioloji və biokimyəvi proseslər, həmçinin insanfəaliyyəti nəticəsində torpağın əmələgəlmə prosesində iştirak edənsüxurların üst qatı. Bərk və aşınmış narın süxurlardan ibarət olur.Kimyəvi xassəsi, həmçinin mineroloji və mexaniki tərkibi onunüzərində əmələ gələn torpağın xassəsinə və münbitliyinə təcir göstərir.ANABOLİZM – orqanizmdə mürəkkəb üzvi maddələrin əmələgəlməsinə yönələn maddələr mübadiləsi reaksiyasının məcmusu.ANADROM MİQRASİYA – su heyvanlarının çoxalmaq üçündənizdən çaya miqrasiyası (məs., bəzi qızıl balıqlar).ANAEROBİOZ – sərbəst azotun olmadığı şəraitdə həyat;orqanizmlər həyat fəaliyyəti üçün lazım olan enerjini A. şəraitində üzvivə qeyri üzvi birləşmələrin birləşmiş oksidləşmə-reduksiya reaksiyasıhesabına alır. Anaeroblar üçün enerji mənbəyi olan üç anaerob prosesitipi ayrılır: qıcqırma, anaerob tənəffüsü və bakterial fotosintez.ANAEROBLAR, ANAEROB ORQANİZMLƏR – sərbəstoksigensiz mühitdə yaşayıb inkişaf edən orqanizmlər. İki cür A.ayırırlar: 1. tamamilə oksigensiz şəraitdə yaxşı inkişaf edən, oksigenolduqda isə məhv olanlar obliqat A. adlanır, (əsasən bakteriyalar). 2.Həm oksigenli, həm də oksigensiz mühitdə yaşamağa qadir olanlarfakultətiv A. adlanır (bakteriyalar, maya, göbələkləri, ibtidailər, irin24