EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────hərəkət etmək, müntəzəm miqrasiya və s.HEYVANLARIN QIŞ YUXUSU hibernasiya – qışın əvvəlində bəziməməlilərin yuxuya bənzər vəziyyəti; bu zaman bütün həyati proseslərminimuma çatır. H.q.y. mülayim və yüksək qurşaqların bəziheyvanlarına xasdır (məs. kirpilər, yarasa və s.).HEYVANLARIN QORUYUCU RƏNGİ VƏ FORMASI –orqanizmin maskalanmış və ya qorxuducu rəngarəngliyi və forması.Bəzi heyvanların mühitin əşyalarına uyğun rəng və forma alması onudüşməni üçün görkəmsiz və cazibəsiz edir.HEYVANLARIN SƏMTLƏŞMƏSİ (oriyentasiyası) –Ekosistemdə, qismən hərəkəti və miqrasiyasında öz vəziyyətini təyinetmək qabiliyyəti. Bu mürəkkəb bioloji proseslər görmə, eşitmə,dadbilmə və s. ilə yerinə yetirilir.HEYVANLARIN YAY YUXUSU, ESTİVASİYA – bəziheyvanların yuxuya bənzər qeyri-fəal vəziyyəti (yay sükutu): məs.gəmiricilərin stepdə (çöldə) yayın quru, qızmar dövrünü keçirməsinəköməklik. H.y.y-na həmçinin poykiloterm heyvanların yay sükutluğuaiddir (məs. bəzi cücülər, gənələr).HEKİSTOTERMİZM (yun. hekistos – ən kiçik) – soyuğadözümlülük, minimum enerji almaq şəraitində yaşamaq qabiliyyəti. H.alp və qütb bitkiləri, ayı, qütb tülküsü və s. üçün səciyyəvidir.H.terminini O.Dekondol irəli sürmüş və əsasən bitkilər üçün qəbuledilmişdir (məs. alp bitkisi).HELİOBİOLOGİYA (yun. helios - Günəş) – Biologiyanın günəşaktivliyinin Yer biosferində müxtəlif hadisələrlə əlaqəsini öyrənənbölməsi.HELİOBİONTLAR – parlaq günəş işığı olan bitmə şəraitini üstüntutan orqanizmlər.HELİOFİLLİK – Orqanizmin işığa münasibəti. Bitkiləri bubaxımdan ayırırlar: işıqsevənlər (heliofitlər), kölgəyədavamlılar(umbropatiyentlər), kölgəsevənlər (ssiofitlər), işığa ehtiyacı olmayanlar,məs. göbələk və bakteriyalar (aqeliofitlər).Heyvanlar da bu və ya digər dərəcədə heliofilliyə malikdir. Onlarınəksəriyyəti heliofillərə mənsubdur. Lakin ssiofillərə və işıqsızmağaralarda yaşayanlara-aqeliofillər (məs. mağara əməndəri və okeanın191