13.07.2015 Views

EKOLOJİ LÜĞƏT

EKOLOJİ LÜĞƏT

EKOLOJİ LÜĞƏT

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────GÜN YAĞIŞI – Günəşli gündə göyün bir tərəfindən yağan yağış.GÜNƏŞ ENERJİSİ – Yerin səthinə düşən şüalı və korpuskulyarGünəş enerjisi. Orta intensivliyi 2 kal/sm 2 1 dəq. (günəş konstantı) təşkiledir. Fundamental və əvəz olunmaz ekoloji faktor olub onsuzplanetimizdə həyatın mövcudluğu qeyri mümkündür.GÜNƏŞ FƏALLIĞI – Günəşin üzərində baş verən fizikidəyişikliklərin məcmusu. G.f.-nın zahiri təzahürü Günəş ləkələri,məşəllər, protuberanslar və s.-dir. Güman olunur ki, G.f. atmosferin üstqatlarına (qütb parıltısına, termosferin ionlaşmasına və s.), habelə atmosferinalt qatlarının vəziyyətinə, yəni havanın və iqlimin dəyişməsinətəsir edir.GÜNƏŞ LƏKƏLƏRİ –Günəş səthində müşahidə edilən tutqunləkələr. Diametri 10 min km-ə çatır. Parlaqlığı normal Günəşdiskindəkindən 10 dəfəyədək zəifdir, temperaturu fotosferinkindən1500° - 2000° kiçikdir.GÜNƏŞ MÜALİCƏSİ, HELİOTERAPİYA – Günəşin şüaenerjisinin müalicə profilaktika məqsədi ilə işlədilməsi: işıqmüalicəsinin bir növü. Orqanizmə infraqırmızı və ultrabənövşəyi günəşşüaları təsir göstərir. G.m. zamanı (günəş vannası) gündən qaralmaəmələ gəlir ki, bu da orqanizmdə mübadilə prosesini, immunitetifəallaşdırır, qanyaranmasını, toxumanın qidalanmasını, ümumivəziyyəti, yuxunu yaxşılaşdırır, orqanizmi möhkəmlədir. Vərəmin aktivformasına, ürək çatışmazlığına tutulanlara G.m.-dən istifadə etməkolmaz.GÜNƏŞ RADİASİYASI – Günəş şüalarının radiasiyası. Yerdəekzogen bioloji və meteoroloji proseslər üçün yeganə enerji mənbəyisayılır. Ekosistemin aldığı radiasiyasının miqdarı günəş şüalarınıntorpaq və ya su səthinə düşmə bucağından, yəni en dairəsi, dənizsəthindən yüksəklik, ilin fəsli, günün saatı, həmçinin obyektin həminşüaları udma qabiliyyətindən asılıdır. Buna əsasən, bir sıra iqlimzonaları ayrılır, hər zonanın özünəməxsus flora və faunası olur. Məs.palmalar yalnız isti zonada bitir, ağ ayı isə yalnız arktik zonada yaşayır.GÜCDƏN DÜŞMÜŞ (Çox pozulmuş) RESURSLAR – insanınmənfi təsərrüfat fəaliyyəti nəticəsində məhsuldarlığı aşağı düşərəkistismarı iqtisadi cəhətdən səmərəli olmayan təbii resurslar.185

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!