EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────mülayim, axarsızlar isə quraq iqlim sahələrinə xasdır. Suyunda duzunmiqdarı çox olan mineral göllər xüsusi qrup təşkil edir. Yer kürəsi G-lərinin ümumi sahəsi təqr. 2,7 mln km (quru sahəsinin təqr. 1,8%-i),həcmi təqr. 230 mln, km 3 -dir. Azərb-da təqr. 250 g. var: ən böyüyü(dünyada) Xəzər gölüdür. Hacıqabul, Candargöl, Acınohur, Böyükşorgölləri də nisbətən böyük göl sayılır.GÖLŞÜNASLIQ – bax. Limnologiya.GÖY GURULTUSU – atmosferin səs hadisəsi: ildırım boşalması iləmüşayiət olunur. İldırımın yolunda təzyiqin ani artması nəticəsindəhavanın rəqslərindən yaranır.GÖY QURŞAĞI – atmosferdə, havadakı su damlacıqlarından işığınsınması və əks olunması nəticəsində əmələ gələn optik hadisə. G.q.Günəşə qarşı tərəfdə yağış tökülən buludların fonunda böyük, müxtəlifrəngli, bir, iki və bəzən üç qövsdən ibarətdir. Adətən üst qövs qırmızı,daxili qövs bənövşəyi olur.GÖYƏRÇİNKİMİLƏR – (Columbiformes) – quşlar sinfinin birdəstəsi. Azərbaycanda 2 fəsiləsi var; drontlar və göyərçinlər.Göyərçinlər (columbidae) – göyərçinkimilər dəstəsinin bir fəsiləsi.Mülayim və tropik qurşaqda 255 növü məlumdur. Azərbaycanda 4 növüyaşayır. Çöl G.-i (Columba livia), meşə G.-i (C.oleans), alabaxta(C.palumbus), qumru (Streptorilia turtur). Qumru köçəri, qalanıoturaqdır. Toxum və meyvə ilə qidalanır. 3 qrupa bölünür: poçt G.-i,dekorativ G., ətlik G. Dekorativ G. lələklərinin gözəlliyinə, ətlik G. isəətinə görə yetişdirilir. 600-900 q-dır.GÜBRƏLƏR – tərkibində bitkilər üçün qida elementləri olan və yatorpağa lazımlı qida maddələrini özündə toplayan üzvi və qeyri üzvimaddələr. Kimyəvi tərkibindən asılı olaraq G. üzvi və mineral gübrələrəbölünür. G. torpağın münbitliyini yüksəldir, kimyəvi, fiziki-kimyəvi,fiziki və mikrobioloji xassələrini yaxşıladırır. G. bitkilərin boyuna,inkişafına, məhsulun keyfiyyətinə yaxşı təsir göstərir və məhsuldarlığıartırır.GÜLÇİÇƏKLİLƏR FƏSİLƏSİ – (Rosaceae) – Bu fəsilə ağac,kol, yarımkol və otlardan ibarətdir. G.f.-nə 120 cins və 3150-dən çoxnöv daxildir. Azərbaycanda 200-ə yaxın növə rast gəlinir.GÜLÇİÇƏKLİLƏR FƏSİLƏSİNİN FİLOGENETİK ƏLAQƏLƏRİ. (P.L.Boqdanova görə)183