EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────öyrənir. G. yaşayış yerlərinin, iş və istirahət şəraitinin sağlamlaşdırılmasınısanitariya cəhətdən əsaslandırır, ərzaq məhsulları vəməişət əşyalarının keyfiyyətinin sanitariya ekspertizası üsullarınıhazırlayır. G-ın hazırladığı elmi müddəaları həyata keçirən sahəsanitariya adlanır.GİGİYENA NORMASI – insanın sağlamlığının hər cürpozulmasının qarşısını almaq məqsədilə gigiyena tərəfindən rəsmiişlənib hazırlanmış normalar.GİLƏMEYVƏ BİTKİLƏRİ – yeməli meyvəsi məişətdə giləmeyvəadlanan çoxillik kol, yarımkol və ot bitkiləri. G.b.-ndən ən çox çiyələk,moruq, qarağat, firəngüzümü, böyürtkən, cır mərsin, quşarmudu,aktinidiya və çaytikanı becərilir. Yabanı G.b.-in ən əhəmiyyətlisimərcanı, mərcangilə və qaragilədir. Azərbaycan Respublikasının dağ,meşə və çöllərində çoxlu yabanı G.b. bitir. Giləmeyvəsində şəkər,mineral maddələr, üzvi turşular, vitaminlər, aromatik maddələr var.Yeyilir, mürəbbə, cem, şirə, şərab, kompot və s. hazırlanır, bəziləri isədərman kimi işlədilir.GİLƏVAR – Azərbaycanda, əsasən, Abşeron yarımadasına xas olancənubdan, cənubi-şərqdən əsən külək. Xəzriyə nisbətən istidir. Ən çoxilin isti dövründə əsir. Sürəti adətən, 2-10 m/san-dir, bəzən 20-24 m/sanyəçatır.GİPSOFİL BİTKİLƏR – əsasən gipslə zəngin olan torpaqlardabitən bitkilər (bəzi gəvənlər, çoğan və s.).GÖBƏLƏK FIRLARI – Parazit göbələklərin bitkilərdə törətdiyianormal törəmələr.GÖBƏLƏK XƏSTƏLİKLƏRİ – BAX: MİKOZLARGÖBƏLƏK PREPARATLARI – mikroskopik göbələklərdənalınan pestisidlər; onların insektisid təsirinə səbəb göbələklərinhəşəratlarda patogenlik (xəstəlik törətmək) yaratmasıdır.GÖBƏLƏKLƏR – (Mycetes və ya Fungi) ibtidai bitki qrupu.Xlorofilsiz olduğu üçün hazır üzvi maddə ilə (parazit və ya saprofit)qidalanır. Yüz mindən çox növü məlumdur. Bəzən çəkisi 8 kq,papağının diametri 75 sm olan nəhəng göbələklərə də rast gəlinir. G.təbiətdə maddələr dövranında iştirak edir: antibiotiklər, müxtəlif dərmanmaddələri alınmasında, çörək, pivə, şərab, pendir və s. hazırlanmasındaistifadə edilir. G.-in bir qismi duza və sirkəyə qoyulur. Azərbaycandazərərli G. geniş yayılıb: pambıqda hommoz, vilt, üzümdə mildyu,oidium, taxıllarda pas, sürmə, kartofda fitoftora, tütündə peronosporozvə s. xəstəliklər törədir. G.-in bir qismi zəhərlidir.GÖL – quru çökəkliklərində yerləşən su hövzəsi. G. çökəklikləritektonik buzlaq, çay, vulkan və s. mənşəli olur. Axarlı G.-lər rütubətli və182