EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────AABADLAŞDIRMA (ərazini) – hər hansı bir sahədə əhalinin yaşayışı,işləməsi və istirahəti məqsədilə texniki və estetik şərait yaratmaq (məs.suyun, kanalizasiyanın çəkilməsi, cığır açmaq, parkda skamyalar qoymaq,bədii, mənzərəli guşələr düzəltmək və s).ABİOGENEZ – termin Yerdə həyatın mənşəyi nəzəriyyəsinə aiddir:ilkin oksigensiz atmosferdə qeyri-üzvi (bioloji) reaksiyalar, yəni canlıorqanizmlər iştirak etmədən üzvi birləşmələrin əmələ gəlməsi prosesi.ABİOSFER – Litosferin canlı orqanizm və biogen maddələrintəsirinə məruz qalmayan qatı.ABİOTİK AMİLLƏR – Canlı orqanizmlərə təsir göstərən qeyriüzvimühit şəraitinin məcmusu. A.a. kimyəvi (atmosferin, dəniz sularının,şirin suların, torpağın və s-nin kimyəvi tərkibi), fiziki və ya iqlim(temperatur, atmosfer təzyiqi, hava kütləsinin qarışığı, kosmik radiasiya,günəş radiasiyası və s.) amillərinə bölünür. A.a.-in canlı orqanizmlərətəsirini ekologiya elmi öyrənir. İnsanın təsərrüfat fəaliyyəti torpağınstrukturuna və tərkibinə, su rejiminə, biosferdə maddələr dövranına təsirgöstərərək uzun təkamül ərzində orqanizmlərin adaptasiya olunmuşA.a.-ri nəzərə çarpacaq dərəcədə dəyişə bilər.ABİOTİK MÜHİT – bax: abiotik amillərABİSESTON – suda asılı vəziyyətdə qalan abiotik hissəciklər.ABİSSAL SAHƏ (yun. Abussos – dibsiz) – okean dibinin 2500-mdəndərin olan sahəsi (6000-7000 m-ə qədər). Bu sahə qaranlıq olub,temperaturu daima aşağıdır, bitkisi bəzi bakteriyalardan və bir neçə növsaprofit yosunlardan ibarətdir, heyvanları ya gözsüzdür və ya böyükgözləri vardır, bir çox orqanizm isə özü işıq verir.ABLYASİYA (lat. ablatio – aparılma) – 1) isti qazın axını ilə bərkcismin səthindən maddələrin aparılması (texn); 2) buzlağın və qarörtüyünün əriməsi və buxarlanması nəticəsində kütləsinin azalması.ABORİGEN NÖVLƏR, AVTOXTONLAR (lat. aborigine -başlanğıcdan) – başlanğıcdan təkamül prosesində yarandığı yerdəhazırda da yaşayan orqanizmlər (flora və fauna)olub çox vaxt relikt növ-2