EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────EKTOGENEZ – təkamül təlimində cərəyan. E.-ə görə orqanizmlərxarici mühit amillərinin təsirinə uyğun (adekvat) olaraq dəyişilir vəbunlar toplanaraq nəslə keçir. E. tərəfdarları məsələyə birtərəfli yanaşırvə təkamüldə orqanizmin daxili amillərini (genotipini) və təbii seçməninrolunu nəzərə almırlar.EKVATORİAL İQLİM – rütubətli tropik meşələrin iqlimi –ekvatordan hər iki tərəfə bir neçə dərəcə yerləşən qurşaqda çox isti vərütubətli ovalıq düzənlikləri iqlimi.EKVATORİAL MEŞƏ – yağışlı tropik meşə variantlarından biri.Olduqca möhtəşəm ağacların üstünlük təşkil etdiyi keçilməz çoxmüxtəlif bitkilərin cəngəlliklərindən ibarət olur. Amazonka, Konqo vəİndoneziyanın bəzi adaları üçün səciyyəvidir.EKVİVALENTLİK (lat. aeguistas - bərabərlik) – biosenozdafərdlər arasında nisbətən stabil (sabit) say nisbətini ifadə edənbiosenotik göstərici.EKZOBİOLOGİYA – bax: ekologiya.EKZODİNAMİK SUKSESSİYALAR, (DƏYİŞİLMƏLƏR) –Senozda xarici amillərin təsirilə (əsasən, stres xarakterli) baş verəndəyişilmələr: yanğından pirogen, küləyin təsirindən – anemogen, qumunsovrulmasilə-psammogen, lilləşmədən-aqrilogen, duzlaşmadan və yaduzsuzlaşmadan-halogen, qar uçqunundan-labinogen, sahəninsubasması və ya qurumasından hidrogen dəyişilmələri baş verir.Termini V.N.Sukaçov (1928) təklif etmişdir.EKZOGEN PROSESLƏR – xarici proseslər – Yer səthində vəlitosferin üst hissəsində günəş enerjisi, ağırlıq qüvvəsi və orqanizmlərinfəaliyyəti nəticəsində yaranan qüvvələrin təsiri ilə gedən proseslər. E.p.-ə süxurların aşınması, aşınma məhsullarının ağırlıq qüvvəsi, axar su,buzlaq və küləyin fəaliyyəti ilə yerdəyişməsi, çökmə süxurların və bəzifaydalı qazıntı yataqlarının əmələ gəlməsi daxildir. Azərbaycanda duz,maqnitli qum yataqları bu yolla əmələ gəlmişdir.EKZOGEN RİTMLƏR – ətraf mühit komponentlərinin dövriolaraq dəyişməsi (gecə ilə gündüzün, ay fazaları, mövsümlərindəyişməsi, qabarma və çəkilmələr və s.).EKZOMETABOLİTLƏR, EKZOKRİNLƏR – orqanizmlərinətraf mühitə ayırdığı maddələr mübadiləsi məhsulları; orqanizmarası və155