EKOLOJÄ° LÃÄÆT

More documents

Recommendations

Info

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────prosesi, parçalanma və keyfiyyətcə digər vəziyyət müşahidə edilmədənekosistemin davam gətirməsi qabiliyyəti.EKOSİSTEMİN YETİŞ-GƏNLİYİ – ekosistemin (biogeosenozun)sabit vəziyyəti, optimal daxili strukturu, onun bütün elementlərininnormal funksiyası; yüksək bioloji məhsuldarlığı ilə səciyyələnir. E.y.cavan, az inkişaf etmiş ekosistemlərə nisbətən xarici təsirlərə qarşımüvəffəqiyyətlə müqavimət göstərə bilir. E.y. əksəriyyət halda mülayimqurşağın ilkin (toxunulmamış) meşələrində, xüsusən subtropik vətropiklərdə müşahidə olunur.EKOSİSTEMLƏRİN COĞRAFİYASI – ekosistemlərin coğrafiyayılması.EKOSİSTEMLƏRİN GEOMORFOLOJİ VƏZİYYƏTİ –Quruda E.g.v. suayrıcı düzənliklər, ovalıqlar, göl və çay vadiləri, dağyamacları və şleyflər hesab olunur.EKOTİP – populyasiya (növ) daxilində müəyyən mühitə uyğunlaşabilən biotiplər qrupu.EKOTOKSİKANTLAR – Ətraf mühiti çirkləndirən və orada olanorqanizmlərə zəhərləyici təsir göstərən zərərli kimyəvi maddələr. Ətrafmühitə daxil olan E.-ın əsas mənbələri bunlardır: zərərli qarışıqlardantəmizləyici vasitələrdən, tullantısız texnologiyadan lazımi səviyyədəistifadə olunmayan kimya, metallurgiya, neftemaledici və b. sənayesahələri, maye, bərk və qazşəkilli yanacaqlarla işləyən avtomobil, hava,dəniz və digər nəqliyyatlar; kənd təsərrüfatında bitki zərərvericilərinə,alaqlara qarşı istifadə olunan kimyəvi mübarizə vasitələri (pestisidlər)və kimyəvi kübrələr; atmosferə karbon qazı, hidrogen-sulfid, azotoksidi,ağır qatranlı məhsullar atan (buraxan) elektroistilik xətləri vədigər güclü elektrik qurğuları.EKOTOKSİKOLOGİYA – kimyəvi birləşmələrin orqanizmlərinmüxtəlif növlərinə, populyasiyalarına və ətraf təbiətə zərərli təsirinitədqiq etməklə məşğul olan fənn (elm sahəsi).EKOTON – bitki qruplaşmalarını fizionomik cəhətdən ayıran keçidzolağı (məs. meşənin kənarı, meşə ilə subalp qurşağı arasındakı zolaq).EKOTON SUKSESSİYASI – Bitki qruplaşması sərhədində(ekotonda) bitki örtüyünün dəyişərək bir bitkinin digərinin hesabınaərazisinin genişləndirilməsi çox vaxt yarusların inkubasiya və153
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────dekumbasiyası ilə müşayiət olunur (nəticələnir).EKOTOP (eko... və yun. topos - yer) (bitmə yeri və şəraiti) – 1)Əgər növ ömrü boyu bir yerdə yaşayırsa biotop termininə yaxındır.Termini Q.N.Vısotski (1915) təklif etmişdir; 2) Coğrafi landşaftın kiçikparsellası (Trol, 1945); 3) Biotopun bütün tərkib elementlərininməcmusu (Sukaçov, 1961). Termin bitmə yeri anlayışına yaxındır.EKSFOLİASİYA – bitkinin dövrü olaraq yarpağını dəyişməsiEKSKREMENT – insan və heyvanın bərk və duru ifrazatı.EKSPERİMENTAL EKOLOGİYA – İnsanın bilavasitəmüdaxiləsi ilə istifadə olunan metodların köməyi ilə aparılan tədqiqatlarvasitəsilə təbii və mədəni ekosistemlərin, onların fraqmentlərinin,populyasiyalarının həyatını öyrənir. Bu obyektlərin bəziləri laboratoriyaşəraitində model metodları ilə tədqiq olunur.EKSPLERENTLƏR – aşağı güclülüyə, lakin boş sahələri tez zəbtetmək qabiliyyətinə malik olan bitkilər (məs. alaq otları). Pioner bitkinövü rolunu oynayır. E.-i bədii olaraq «bitki örtüyünün çaqqalı”»adlandırılır. Aşağıdakı E. ayırd edilir: yalançı E. (məs. yağış dövründəcücərən birillik səhra bitkiləri, bozqırların efemerləri, meşələrinefemeroidləri) və həqiqi E. (pozulmuş sahələrdə uyğunlaşıbməskunlaşan ruderal bitkilər).EKSPULVERİZASİYA – ekosistemdən külək vasitəsilə mineral vəüzvi maddələrin hissəciklərinin aparılması. Duzdəyişmə yollarındanbiri.EKSTREMAL FAKTOR – orqanizmin uyğunlaşma reaksiyasındangüclü olub, lakin onu məhv olmaq dərəcəsinə gətirməyən hər hansı birfaktor. E.f-un mövcudluğu yaşayış üçün ekstremal şərait yaradır.EKSTREMAL ŞƏRAİT – orqanizmin mövcudluğu üçün sondərəcə (sərt maksimal və ya minimal) şərait. E.ş. stress kimi təsirgöstərə bilər.EKSTRES – orqanizmə göstərilən istənilən təsirə qarşı qeyrispesifik müsbət reaksiya («yaxşı»” stres).EKSTROZONAL BİTKİ ÖRTÜYÜ – hər hansı bir zonaya uyğunolan bitki örtüyünün həmin zonadan kənarda yerləşməsi. Məs. fıstıqmeşəsi zonasında şam meşəsi. Bax: azonal və introzonal bitki örtüyü.EKTOZOY ORQANİZM – heyvan üzərində yaşayan orqanizm.154
Page 1 and 2:
Azərbaycan Respublikası Prezident
Page 3 and 4:
Page 5 and 6:
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110: Azərbaycan Respublikası Prezident
Page 159: Azərbaycan Respublikası Prezident
Page 211 and 212:
Page 213 and 214:
Page 215 and 216:
Page 217 and 218:
Page 219 and 220:
Page 221 and 222:
Page 223 and 224:
Page 225 and 226:
Page 227 and 228:
Page 229 and 230:
Page 231 and 232:
Page 233 and 234:
Page 235 and 236:
Page 237 and 238:
Page 239 and 240:
Page 241 and 242:
Page 243 and 244:
Page 245 and 246:
Page 247 and 248:
Page 249 and 250:
Page 251 and 252:
Page 253 and 254:
Page 255 and 256:
Page 257 and 258:
Page 259 and 260:
Page 261 and 262:
Page 263 and 264:
Page 265 and 266:
Page 267 and 268:
Page 269 and 270:
Page 271 and 272:
Page 273 and 274:
Page 275 and 276:
Page 277 and 278:
Page 279 and 280:
Page 281 and 282:
Page 283 and 284:
Page 285 and 286:
Page 287 and 288:
Page 289 and 290:
Page 291 and 292:
Page 293 and 294:
Page 295 and 296:
Page 297 and 298:
Page 299 and 300:
Page 301 and 302:
Page 303 and 304:
Page 305 and 306:
Page 307 and 308:
Page 309 and 310:
Page 311 and 312:
Page 313 and 314:
Page 315 and 316:
Page 317 and 318:
Page 319 and 320:
Page 321 and 322:
Page 323 and 324:
Page 325 and 326:
Page 327 and 328:
Page 329 and 330:
Page 331 and 332:
Page 333 and 334:
Page 335 and 336:
Page 337 and 338:
Page 339 and 340:
Page 341 and 342:
Page 343 and 344:
Page 345 and 346:
Page 347 and 348:
Page 349 and 350:
Page 351 and 352:
Page 353 and 354:
Page 355 and 356:
Page 357 and 358:
Page 359 and 360:
Page 361 and 362:
Page 363 and 364:
Page 365 and 366:
Page 367 and 368:
Page 369 and 370:
Page 371 and 372:
Page 373 and 374:
Page 375 and 376:
Page 377 and 378:
Page 379 and 380:
Page 381 and 382:
Page 383 and 384:
Page 385 and 386:
Page 387 and 388:
Page 389 and 390:
Page 391 and 392:
Page 393 and 394:
Page 395 and 396:
Page 397 and 398:
Page 399 and 400:
Page 401 and 402:
Page 403 and 404:
Page 405 and 406:
Page 407 and 408:
Page 409 and 410:
Page 411 and 412:
Page 413 and 414:
Page 415 and 416:
Page 417 and 418:
Page 419 and 420:
Page 421 and 422:
Page 423 and 424:
Page 425 and 426:
Page 427 and 428:
Page 429 and 430:
Page 431 and 432:
Page 433 and 434:
Page 435 and 436:
Page 437 and 438:
Page 439 and 440:
Page 441 and 442:
Page 443 and 444:
Page 445 and 446:
Page 447 and 448:
Page 449 and 450:
Page 451 and 452:
Page 453 and 454:
Page 455 and 456:
Page 457 and 458:
Page 459 and 460:
Page 461 and 462:
Page 463 and 464:
Page 465 and 466:
Page 467 and 468:
Page 469 and 470:
Page 471 and 472:
Page 473 and 474:
Page 475 and 476:
Page 477 and 478:
Page 479 and 480:
Page 481 and 482:
Page 483 and 484:
Page 485 and 486:
Page 487 and 488:
Page 489 and 490:
Page 491 and 492:
Page 493 and 494:
Page 495 and 496:
Page 497 and 498:
Page 499 and 500:
Page 501 and 502:
Page 503 and 504:
Page 505 and 506:
Page 507 and 508:
Page 509 and 510:
Page 511 and 512:
Page 513 and 514:
Page 515 and 516:
Page 517 and 518:
Page 519 and 520:
Page 521 and 522:
Page 523 and 524:
Page 525 and 526:
Page 527 and 528:
Page 529 and 530:
Page 531 and 532:
Page 533 and 534:
Page 535 and 536:
Page 537 and 538:
Page 539 and 540:
Page 541 and 542:
Page 543 and 544:
Page 545 and 546:
Page 547 and 548:
Page 549 and 550:
Page 551 and 552:
Page 553 and 554:
Page 555 and 556:
Page 557 and 558:
Page 559 and 560:
Page 561 and 562:
Page 563 and 564:
Page 565 and 566:
Page 567 and 568:
Page 569 and 570:
Page 571 and 572:
Page 573 and 574:
Page 575 and 576:
Page 577 and 578:
Page 579 and 580:
Page 581 and 582:
Page 583:
show all

EKOLOJÄ° LÃÄÆT

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

EKOLOJÄ° LÃÄÆT