EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────maddələrdən müxtəlif kimyəvi tərkibli pestisid və gerbisidlərdənistifadə olunması. Bu metoddan istifadə edildikdə ətraf mühitinçirklənməsi müşahidə olunur, odur ki, ona ciddi nəzarət olunmalıdır;– aqrotexniki metodlar – məsələn, becərilən bitkinin sayınınoptimallaşdırılması, toxumun təmizlənməsi və s.– inteqral metodlar – bütün mübarizə arsenalından istifadəolunması: yırtıcı və parazitlərin, həmçinin, ziyanvericilərin özlərindəxəstəlik törədən virus və bakteriyaların tətbiqi, toxumaların kimyəvi vəradiasiya sterilizasiyası, feromonların, az davamlı kimyəviinsektisidlərin (üzvi və bitki mənşəli fosfor), həmçinin davamlıbitkilərin seleksiyası, müxtəlif səpin dövriyyəsi, gətirilənziyanvericilərin karantininin tətbiqi.– Heyvanların qidasının tərkibini öyrənmə metodu – bu məqsədləbirbaşa müşahidə, heyvanların mədələrini yoxlamaqla, nişanlanmışatomlar metodu və seroloji metoddan istifadə olunur.– Təcrübə sahəsi metodu – biosenozun miqdarı, rastlaşma dərəcəsi,yerləşməsi, proyektiv örtüyü, boyu, bitki və heyvanat aləminin kütləsibir neçə çoxlu təsadüfi və ya müəyyən sistemlə qoyulmuş təcrübəsahələrində tədqiq edilir. Təcrübə sahələri əvvəlcədən müəyyən edilmişformada (kvadrat, düzbucaqlı, dairəvi) və böyüklükdə (1 dm 2 -dan 100m 2 -a qədər) ola bilər.– Bitki örtüyü dinamikasının öyrənilməsi metodları – Bilavasitəlivə vasitəli metodlara bölünür.Bilavasitəli metodlar: daimi kvadratlarda aparılan müşahidələr,müxtəlif illərdə çəkilən geobotaniki xəritələrin və aerofotoşəkillərinmüqayisəsi, arxiv materiallarının öyrənilməsi, spor-toz analizi, qazıntıqalıqlarının öyrənilməsi;Vasitəli (dolayı) metodlar: fitosenotik reliktlər və inisial növlərmetodu, populyasiyanın yaş tərkibinin öyrənilməsi, kəsilmş ağacınoduncağının artım gedişinin öyrənilməsi, torpaq profilinin öyrənilməsi,mikrorelyefdə reliktlik hadisəsinin öyrənilməsi, riyazi modelləşdirmə,vasitəli metodun əsas hissəsini təşkil edir. Vasitəli metodların əlverişliolmasına baxmayaraq onlar bilavasitəli metodlara nisbətən azməlumatlıdır. Həm bilavasitəli, həm də vasitəli metodlar bitki örtüyününsuksessiya mərhələlərinin təsnifatına əsaslanır.145