EKOLOJİ LÜĞƏT

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsininPREZİDENT KİTABXANASI──────────────────────────────────────────ətraf biotik və abiotik mühitlə qarşılıqlı əlaqəsinin öyrənilməsi.EKOLOJİ TƏDQİQAT METODLARI:– Rastlaşma (qarşılaşma) metodu – biosenozda növ fərdlərinintapılması (rast gəlinməsi) tezliyinin təyin olunması. Çoxlu miqdardatəsadüfi təcrübə sahələrində (0,01-1m 2 ) növlərin hesaba alınması.– Dama (kletka) metodu – mal-qara otarılan otlaqlardaməhsuldarlığın təyini. Bu, bir-birinə ağac və ya metalla bərkidilmiş vəüzərində torlar çəkilmiş çərçivələrlə müvəqqəti və ya daimi kiçiksahələrin çəpərlənməsi ilə yerinə yetirilir. Məhsuldarlığın (ot)hesablanması həm otlaqda, həm də damalarda (kletkalarda) aparılır.– Klinsekt metodu – yerüstü fitokütlənin quruluşu, kütləsi vəhəmçinin, yarpaqlarının səthinin, ən çox rast gəlinən populyasiyalarınsayının, növlərinin rastlaşma dərəcəsinin xüsusi çərçivənin (Bıkov,1970) köməyi ilə maili (45°) səthdə (Klinsektdə) ölçmə, kəsişmə yoluilə öyrənilməsi.– Tipik sahə (“açar”, test sahəsi) seçmə metodu – hər hansı birərazidə xüsusi seçilmiş tipik (açar) sahədə bitki örtüyününxüsusiyyətlərinin tədqiq olunması, adətən belə sahələr xəritələşdirilir.– Xətti kəsişmə metodu – dartılmış ip və ya məftil boyu düz xəttüzrə müntəzəm (ardıcıl) ölçmə işi apararaq bitkilərin və onlarınproyektiv örtmə dərəcəsinin təyini.– Nişanlanmış atomlar metodu – Ekologiyada və geobotanikadaqruplaşmaların quruluşunun tədqiqi üçün istifadə olunur: kök sistemininyerləşməsi, ayrı-ayrı klonların yerləşməsi, alaqlarla mübarizədəfitofaqların axtarılması, fitokütlənin hesablanması və s. tədqiqatlarda bumetoddan istifadə edilir.– Vegetasiya qabları metodu – ciddi nəzarət altında torpaq və suşəraitində (borulu metal və ya şüşə qablarda) bitkinin yetişdirilməsi.– Geobotaniki stasionar tədqiqat metodları – Eyni nöqtələrdəbitki örtüyünün eyni əlamətlərinin hesablanması dəfələrlə təkrar olunmayolu ilə aparılır. Stasionar tədqiqatlar vaxtına görə müxtəlif ola bilər (birneçə gündən 10 illərə qədər). Bu tədqiqatlar bitkilər üzərində vizualmüşahidələr aparmaqla və ya bir sıra mürəkkəb cihazlarla yerinəyetirilir.– Goebotaniki marşrut tədqiqat metodu – Marşrut yolu ilə141